Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδας Today Press
της Κωνσταντίνας Δ. Καρακώστα, επίκουρης Καθηγήτρια Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας
Θυμάμαι από μικρό παιδί να ακούω τους παππούδες μου και έπειτα τους γονείς μου να μου λένε για τις «παλιές, καλές εποχές». Τότε που όλα ήταν πιο όμορφα, πιο ειλικρινή, πιο ανθρώπινα αλλά και πιο εύγεστα, πιο μυρωδάτα, πιο αγνά.
Ακόμη και ο πόλεμος, οι κακουχίες, ο εμφύλιος που είχαν ζήσει οι παλαιότεροι αλλά και οι μετακατοχικές στερήσεις και η δικτατορία των πιο σύγχρονων είχαν όλα τους, παρά τις αδιαμφισβήτητες δυσκολίες τους, μια έντονη νοσταλγία μιας ωραίας εποχής. Η αδιόρατη αυτή ομορφιά, που φυλάσσεται σα μονάκριβο φυλαχτό, βρίσκεται μέσα στις αναμνήσεις του παρελθόντος. Γιατί ξαφνικά συνέβη κάτι και όλο αυτό χάθηκε; Μια τεράστια αλλαγή και οι κοινωνικές συνθήκες, τα πολιτικά δεδομένα, η οικονομική κατάσταση όλα άλλαξαν άρδην και μαζί η ωραία εποχή.
Το διάστημα από 29 Φεβρουαρίου έως 5 Μαρτίου 2024 ερευνητές του YouGov στις Ηνωμένες Πολιτείες διεξήγαγαν μια άκρως ενδιαφέρουσα έρευνα, αναζητώντας να βρουν ποιο ήταν εκείνο το χρονικό σημείο καμπής που συντελέστηκε αυτή η μεταβολή. Για τις ανάγκες τους απευθύνθηκαν σε ανθρώπους ηλικίας από 18 έως 80 ετών, άνδρες και γυναίκες.
Διατηρώντας πάντοτε σταθερό το ερώτημα «Σε ποιες από τις παρακάτω δεκαετίες πιστεύετε ότι είχατε….», πρόσθεταν στη συνέχεια και από ένα θέμα.
Έτσι ρώτησαν το δείγμα της έρευνάς τους πότε θυμάται να έχει το πιο ωραίο φαγητό, την πιο καλή οικονομία, τα πιο όμορφα ρούχα, την καλύτερη μουσική, κινηματογράφο, τηλεόραση και ραδιόφωνο, τις πιο ενδιαφέρουσες αθλητικές εκδηλώσεις, τα πιο αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης, πότε ήταν πιο ευτυχισμένη η οικογενειακή του ζωή, πότε ήταν πιο ανθρώπινες οι εργασιακές σχέσεις, πότε οι άνθρωποι ήταν πιο κοινωνικοί-θερμοί, πότε είχαν ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της κοινωνικής τους ζωής, πότε η εγκληματικότητα ήταν μεγαλύτερη, πότε η πολιτική ζωή λιγότερο διαπλεκόμενη.
Αυτά περίπου ρώτησαν οι ερευνητές καθώς θεωρούσαν ότι μέσα από την αποτύπωση των απαντήσεων θα μπορούσαν να βρουν, έστω και σχηματικά, πότε άλλαξαν τα πράγματα.
Εκείνο που προέκυψε τελικά από τις απαντήσεις ήταν πραγματικά εντυπωσιακό, καθώς μάλιστα φαινόταν ότι το συμπέρασμα δεν επηρεαζόταν καθόλου από την πολιτική ιδεολογία, την οικονομική κατάσταση, την κοινωνική τάξη και το φύλο των ερωτηθέντων.
Η γραφική απεικόνιση έδειξε ξεκάθαρα ότι για τους ερωτηθέντες όλα ήταν καλύτερα όταν βρίσκονταν στις ηλικίες από 5 μέχρι 15 χρονών.
Ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα που βρίσκονται κάθε φορά η απάντηση που δίνουν στο πόσα χρόνια πριν έχουν μέσα τους την νοσταλγία μιας καλύτερης καθημερινότητας, όλοι τους απαντούν τόσα έτη ώστε με μια αφαίρεση να οδηγούμαστε στην παιδική και εφηβική τους ηλικία.
Τότε ήταν όλα πιο όμορφα, τότε ο κόσμος ήταν καλύτερος για όλους ανεξαρτήτως τους ερωτηθέντες.
Επομένως, το πιο όμορφο παρελθόν, όταν όλα ήταν αλλιώς, είναι όταν αρχίσαμε δειλά-δειλά να καταλαβαίνουμε τον κόσμο και περνούσαμε σταδιακά από την παιδικότητα, από την αθωότητα, στην πρώιμη – ανολοκλήρωτη ενηλικίωση.
Τότε είναι που αρχίζουμε να συγκροτούμε τα στοιχεία της προσωπικότητάς μας αλλά και να καταλαβαίνουμε τι μας αρέσει και τι όχι. Η έρευνα αυτή είναι εκπληκτικά εντυπωσιακή γιατί μας αποτυπώνει με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο ότι ποτέ δεν υπήρχε μια περίοδος που όλα ήταν τόσο όμορφα, τόσο ανθρώπινα, τόσο ουσιαστικά.
Η μνήμη των παιδικών μας χρόνων, οι συγκινήσεις της τρυφερής μας ηλικίας, η ανεμελιά μιας ζωής που δεν είχε γίνει καλά-καλά κατανοητή, ήταν όλα αυτά που νοσταλγικά μας γυρνούν σε ένα αδιόρατα καλύτερο παρελθόν.
