Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Tοday Press
της Κατερίνας Φραγκάκη, Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω
Οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας σε ευάλωτα νοικοκυριά, τα μικρά «κουρέματα» και οι φθηνές… δικαιολογίες από τις εταιρείες διαχείρισης ιδιωτικού χρέους.
Επί τα χείρω γίνονται οι διαπραγματεύσεις των οφειλετών με τις εταιρείες διαχείρισης ιδιωτικού χρέους (servicers) τους τελευταίους μήνες, με αποτέλεσμα ακόμη και ευάλωτα νοικοκυριά, με πολύ χαμηλά εισοδήματα, να χάνουν την πρώτη τους κατοικία. Οι servicers έχουν αλλάξει… τροπάριο, κάνουν καθημερινά όλο και πιο σκληρές διαπραγματεύσεις με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι οφειλέτες να χάνουν τα σπίτια τους στους πλειστηριασμούς. Μάλιστα οι υπάλληλοι των εταιρειών διαχείρισης ιδιωτικού χρέους, δεν προχωρούν σε ρεαλιστικές ρυθμίσεις διαχείρισης με την δικαιολογία ότι αυτές τις εντολές έχουν από τους… επενδυτές. Δηλαδή ότι οι εντολές που έχουν από τα «αφεντικά» τους είναι να προχωρούν σε πλειστηριασμούς εάν δεν ικανοποιούνται οι οικονομικές τους απαιτήσεις.
Ποιοι βρίσκονται όμως στο «στόχαστρο» των servicers;
Υπάρχουν οφειλέτες που δεν θεωρούνται «ευάλωτοι» για λίγα ευρώ, έχουν ένα ακίνητο μικρής αξίας και παρόλα αυτά οι servicers απαιτούν υψηλές δόσεις και προκαταβολές για να μην προχωρήσουν στον πλειστηριασμό. Ειδικά σε περίπτωση που έχει ξεκινήσει η αναγκαστική εκτέλεση, δηλαδή επίκειται ο πλειστηριασμός, οι προκαταβολές που ζητάνε είναι εξωπραγματικές σε σχέση με το πραγματικό εισόδημα του οφειλέτη με αποτέλεσμα εάν δεν κερδηθεί η υπόθεση στα δικαστήρια, να μην μπορεί να ρυθμιστεί η οφειλή και να χάνεται το ακίνητο στον πλειστηριασμό.
Πάγια στρατηγική των servicers είναι να υποτιμούν την πραγματική αξία των ακινήτων έτσι ώστε να βγαίνουν στον πλειστηριασμό προκειμένου να υπάρχουν πολλοί ενδιαφερόμενοι ενδιαφερόμενοι. Μάλιστα συνεργάζονται με μεσιτικά γραφεία, τα οποία διαφημίζουν τα συγκεκριμένα ακίνητα ως «ευκαιρία». Πρόκειται για ακίνητα που τις περισσότερες φορές καταλήγουν σε εταιρείες real estate για λίγα χρήματα, στην συνέχεια ανακαινίζονται και πωλούνται σε διπλάσια τιμή. Ένας πολίτης ο οποίος χάνει το ακίνητό του, όταν έρθει σε επαφή με αυτές τις εταιρείες, τις περισσότερες φορές οι εταιρείες δεν δέχονται να του το μισθώσουν ξεκινώντας την διαδικασία της έξωσης. Ταυτόχρονα τα δικαστήρια των Αθηνών σπάνια σταματάνε την διαδικασία την τελευταία στιγμή έστω και εάν ο οφειλέτης έχει καταβάλει ήδη μεγάλα ποσά.
Απίστευτο και όμως… αληθινό!
Χαρακτηριστική περίπτωση οφειλέτη ο οποίος χρώσταγε με τους υπέρογκους τόκους που είχε βάλει η εταιρεία διαχείρισης 400.000 ευρώ. Ο συγκεκριμένος οφειλέτης πούλησε με τεράστιο κόπο το ένα από τα δύο ακίνητά του και κατέβαλε στην εταιρεία διαχείρισης 200.000 ευρώ.
Και εδώ ξεκινά ο παραλογισμός. Η εταιρεία διαχείρισης συνέχισε τον πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας του οφειλέτη για να πάρει και όλα τα υπόλοιπα χρήματα. Ο οφειλέτης προσέφυγε στην ελληνική δικαιοσύνη για να ανασταλεί ο πλειστηριασμός της πρώτης κατοικίας του, όμως το δικαστήριο απέρριψε το αίτημά του, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να ρυθμίσει διμερώς την οφειλή του μια μέρα πριν το πλειστηριασμό και να πρέπει να καταβάλει μηνιαίως το ποσό των 1.100 ευρώ, αν και το οικογενειακό εισόδημά του ανέρχεται επίσης στα επίσης 1.100 ευρώ. Με λίγα λόγια η τετραμελής οικογένεια αυτή, που για λίγα ευρώ δεν ήταν ευάλωτη, για να μην χάσει το σπίτι της θα αναγκαστεί να μην έχει χρήματα, ούτε για τα βασικά αγαθά που απαιτούνται για την επιβίωσή της.
Είναι επιτακτική ανάγκη λοιπόν να αλλάξουν άμεσα τα κριτήρια ευαλωτότητας και να υπάρξουν ρυθμίσεις με βάση τα πραγματικά εισοδήματα του οφειλέτη. Δυστυχώς, ο εξωδικαστικός μηχανισμός δεν δίνει ακόμα τα αποτελέσματα που θα έπρεπε, ενώ πολλές αιτήσεις απορρίπτονται από τις εταιρείες διαχείρισης με αποτέλεσμα οι οφειλέτες να παραμένουν απροστάτευτοι.
Αν δεν προχωρήσουν αυτές οι αλλαγές εκτιμώ ότι φέτος θα γίνουν τελικά περίπου 40.000 πλειστηριασμοί, με τους περισσότερους να αφορούν την πρώτη κατοικία.
