Οι νέες υπηρεσίες πρόληψης και διάγνωσης σοβαρών νόσων που θα παρέχονται μέσω των φαρμακείων παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του 10ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής, που διοργάνωσε ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης (ΦΣΘ).
Από τον Ιούνιο, με απόφαση του υπουργείου Υγείας αναμένεται να αρχίσουν να διανέμουν τα φαρμακεία δωρεάν τεστ αυτοδιάγνωσης για τον καρκίνο του παχέος εντέρου στους πολίτες ηλικίας 50 έως 70 ετών. Τα τεστ αυτά ανιχνεύουν την παρουσία αίματος στα κόπρανα σε ποσοστό που κυμαίνεται από 50% έως 80%, γεγονός που υποδηλώνει κακοήθεια.
Στη διάρκεια της ενότητας «Το φαρμακείο καινοτομεί στην ΠΦΥ-Νέες υπηρεσίες πρόληψης για την αντιμετώπιση σοβαρών νόσων στον πληθυσμό της κοινότητας», ο φαρμακοποιός, εκλέκτορας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του ΠΦΣ, εξωτερικός συνεργάτης της Επιτροπής Αξιολόγηση Φαρμάκων, Κωνσταντίνος Α. Κάσσανδρος, επισήμανε ότι τα κύρια εργαλεία αυτοελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι η ανοσοχημική δοκιμή κοπράνων (FIT) και η εξέταση λανθάνοντος αίματος κοπράνων (gFOBT).
«Τα τεστ FIT είναι πιο σύγχρονα και δεν απαιτούν διατροφικούς περιορισμούς, με 79% ευαισθησία και 94% ειδικότητα. Τα gFOBT απαιτούν διατροφικούς περιορισμούς και έχουν ευαισθησία περίπου 50%-60%. Και τα δύο τεστ ανιχνεύουν κρυμμένο αίμα στα κόπρανα που δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι, το οποίο μπορεί να είναι πρώιμο σημάδι από πολύποδες που αιμορραγούν και θα εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου», εξήγησε ο κ. Κάσσανδρος.
Παράλληλα, τόνισε ότι στην Ελλάδα, η πρωτοβουλία για τη δωρεάν διάθεση τεστ από τα φαρμακεία για άτομα ηλικίας 50 έως 70 ετών αποτελεί σημαντικό βήμα για τη δημόσια υγεία. «Τα τεστ που θα διατεθούν είναι ασφαλή και αξιόπιστα, εγκεκριμένα από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), ενώ φέρουν το σήμα CE, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Η εκπαίδευση των πολιτών από τους φαρμακοποιούς σε ό,τι αφορά τη σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου και της καθοδήγησης για τις διαδικασίες της εξέτασης είναι καθοριστικής σημασίας», είπε ο κ. Κάσσανδρος.
Εύκολη και ασφαλής η διαδικασία
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα self tests γίνονται εύκολα με δείγμα κοπράνων, στο ειδικό δοχείο ή την ταινία του τεστ και στη συνέχεια με την τοποθέτησή τους στο αντιδραστήριο που περιλαμβάνεται στη συσκευασία. Το αποτέλεσμα εμφανίζεται μέσα σε λίγα λεπτά.
«Σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος, είναι υποχρεωτικό να γίνεται κολονοσκόπηση ιδανικά σε μία με δύο εβδομάδες για περαιτέρω διερεύνηση για καρκίνο ή άλλες παθολογικές καταστάσεις, όπως αιμορροΐδες, πολύποδες ή φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου», εξήγησε ο κ. Κάσσανδρος.
Παράλληλα, τόνισε ότι η εύκολη χρήση των self tests θα συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του παχέος εντέρου.
«Η πρόληψη μέσω τακτικού ελέγχου μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμη ανίχνευση και αποτελεσματική θεραπεία, μειώνοντας τη θνησιμότητα. Οι ενδοσκοπικές μέθοδοι έχουν χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής λόγω της επεμβατικότητάς τους και της προετοιμασίας που απαιτείται. Τα self tests έχουν υψηλότερη αποδοχή λόγω της προσβασιμότητας και της ευκολίας εφαρμογής τους», είπε ο κ. Κάσσανδρος και πρόσθεσε ότι «τα ποσοστά συμμόρφωσης για κολονοσκόπηση ύστερα από θετικό τεστ κυμαίνονται γύρω στο 80%. Αυτό σημαίνει ότι όταν ένα μη επεμβατικό τεστ είναι θετικό, οι πολίτες είναι πιο πιθανό να κάνουν κολονοσκόπηση για περαιτέρω διερεύνηση. Η διάθεση των tests από τα φαρμακεία θα διευκολύνει ιδιαίτερα τους κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών».
Τι ισχύει στο εξωτερικό
Όπως ανέφερε ο κ. Κάσσανδρος, σε πολλές χώρες του εξωτερικού, τα self tests για τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι ήδη ενσωματωμένα στα προγράμματα πρόληψης. Στις ΗΠΑ η εφαρμογή τους έχει αυξήσει τον προληπτικό έλεγχο και έχει μειώσει κατά 9% την θνησιμότητα από καρκίνο του παχέος εντέρου, όπως και στον Καναδά. Στην Ευρώπη, όπως στη Γαλλία, τη Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τα τεστ διανέμονται από τα φαρμακεία, η αποδοχή από τους πολίτες είναι γύρω στο 33% και η μείωση της θνησιμότητας κυμαίνεται από 8%-16% σε σύγκριση με αυτούς που δεν έχουν κάνει προσυμπτωματικό έλεγχο.
«Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως. Στην Ευρώπη είναι ο δεύτερος πιο διαγνωσμένος καρκίνος με πάνω από 500.000 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο και περίπου 240.000 θανάτους ετησίως. Στην Ελλάδα η νόσος είναι εξίσου διαδεδομένη, με πάνω από 5.000 νέα περιστατικά και 2.500 θανάτους κάθε χρόνο. Οι αριθμοί υπογραμμίζουν την ανάγκη για αποτελεσματικές προληπτικές στρατηγικές, ιδιαίτερα με την προβλεπόμενη αύξηση και σε νεότερες ηλικίες», ανέφερε ο κ. Κάσσανδρος.
Εμβολιασμοί ενηλίκων στα φαρμακεία
Στη διενέργεια εμβολιασμών στα κοινοτικά φαρμακεία αναφέρθηκε ο φαρμακοποιός, σύμβουλος Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην PGEU (The Pharmaceutical Group of the European Union), Κωνσταντίνος Λιάρας.
«Επί του παρόντος οι φαρμακοποιοί μπορούν να εμβολιάζουν στα φαρμακεία τους για τη γρίπη ή/και την COVID-19 σε 15 ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Πορτογαλία, Νορβηγία, Ρουμανία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο). Σε 9 από αυτές τις χώρες, οι φαρμακοποιοί είναι σε θέση να χορηγούν και άλλα εμβόλια, όπως πνευμονιόκοκκου, ταξιδιωτικά εμβόλια, έρπητα ζωστήρα, χολέρας, διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη, μηνιγγιτιδόκοκκου, εγκεφαλίτιδας, τυφοειδούς πυρετού, ηπατίτιδας Α, ηπατίτιδας Β, HPV κλπ», τόνισε ο κ. Λιάρας.
«Στην Ελλάδα αντιγριπικοί εμβολιασμοί στα ελληνικά φαρμακεία άρχισαν να διενεργούνται το 2019. Τότε αυξήθηκαν θεαματικά φτάνοντας τους 3,4 εκατομμύρια εμβολιασμούς έναντι 2,2 εκατομμυρίων το 2018, ενώ την περίοδο 2020-2021 ξεπέρασαν τους 4 εκατομμύρια εμβολιασμούς. Είναι γενικά παραδεκτό ότι ο Έλληνας πολίτης επιλέγει το κοινοτικό φαρμακείο για τον εποχικό αντιγριπικό εμβολιασμό του», επισήμανε ο κ. Λιάρας.
Παράλληλα, ανέφερε ότι «στον κλάδο των φαρμακείων εκτιμάται ότι απασχολούνται περίπου 11.500 φαρμακοποιοί. Από αυτούς, οι 8.085 ήδη έχουν λάβει πιστοποίηση για τη διενέργεια αντιγριπικού εμβολιασμού και αντιτετανικού ορού και είναι απολύτως ικανοί για τη χορήγηση οποιουδήποτε άλλου εμβολίου. Αυτό το έλαβε υπόψη της και η πολιτεία με την ψήφιση του νόμου 5102/2024 (άρθρο 47), βάσει του οποίου δίνεται η δυνατότητα στους φαρμακοποιούς να διενεργούν όλα τα εμβόλια ενηλίκων που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και το εμβόλιο έναντι της COVID-19, εκτός μερικών πολύ ειδικών εξαιρέσεων».
Η καμπάνια πρόληψης για τον HPV αρχίζει από το φαρμακείο
Στον ενεργό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το ελληνικό κοινοτικό φαρμακείο στην προαγωγή του εμβολιασμού κατά του ιού HPV, σε συνεργασία με τους παιδιάτρους, αναφέρθηκε η φαρμακοποιός, εκλέκτορας του ΠΦΣ, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του ΠΦΣ, Εύη Κορωνίδου.
«Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι, παγκοσμίως, ο τέταρτος συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες με περισσότερους από 250.000 θανάτους κάθε χρόνο, ενώ είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες ηλικίας 15-44 ετών. Υπολογίζεται ότι το 80% του σεξουαλικώς ενεργού πληθυσμού κάποια στιγμή στη ζωή του θα έρθει σε επαφή με τον ιό. Ο εμβολιασμός για τον ιό HPV, σε συνδυασμό με τον προληπτικό έλεγχο του τραχήλου της μήτρας, αποτελούν τα δύο βασικά όπλα για την εξάλειψη της νόσου», είπε η κ. Κορωνίδου.
Παράλληλα, τόνισε ότι το εμβόλιο κυκλοφορεί στη χώρα μας από το 2007 με πολλά κορίτσια, αλλά και αγόρια νεαρής ηλικίας να έχουν ήδη εμβολιαστεί.
«Τα 11.000 φαρμακεία στη χώρα μας μπορούν να συμβάλουν δυναμικά στην εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας με την προαγωγή του έγκαιρου και μαζικού εμβολιασμού στους εφήβους, την παραπομπή των γυναικών που χρήζουν διαγνωστικού ελέγχου και τη διάθεση των νέων self tests ανίχνευσης του ιού», τόνισε η κ. Κορωνίδου.
