Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
Του Πάνου Μπαίλη
Έξι μήνες μετά από την εκλογή του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, για πρώτη φορά στην ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ανέδειξε με τον πλέον επίσημο τρόπο το θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος. Μάλιστα, τον Μάρτιο του 1992 κάλεσε στην Κωνσταντινούπολη όλους τους αρχηγούς των Ορθόδοξων Εκκλησιών οι οποίοι συμφώνησαν να καθιερωθεί η 1η Σεπτεμβρίου ως Ημέρα Περιβάλλοντος.
Η θέση του ήταν ξεκάθαρη: «Ο φυσικός κόσμος, όπως και ο άνθρωπος, είναι του Θεού. Όλα τα μέρη της φύσεως είναι αλληλένδετα και αλληλοεξαρτώμενα».
Βήμα-βήμα στο «πράσινο κίνημα Βαρθολομαίου», προσχωρούν πολιτικοί αλλά και μια σειρά από οικονομικούς παράγοντες οι οποίοι στην πορεία θα στηρίξουν πρωτοποριακές πρωτοβουλίες του Φαναρίου με αντίκτυπο στην παγκόσμια κοινότητα. Για τις δράσεις που ανέπτυξε του αποδόθηκε το προσωνύμιο «πράσινος Πατριάρχης», ενώ έγινε σημείο αναφοράς στον αγώνα για την προστασία της Γης.
Η πορεία του για έναν «καθαρό κόσμο», άρχισε το 1994. Υπό την αιγίδα του καθιερώνονται σειρά ετήσιων οικολογικών θερινών σεμιναρίων στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Τον επόμενο χρόνο, με την επιστημονική και την οικονομική στήριξη από διεθνείς παράγοντες, πραγματοποιείται το πρώτο Εν Πλω Οικολογικό Συνέδριο στην Πάτμο, με θέμα «Αποκάλυψη και Περιβάλλον», και το 1997 στα λιμάνια του Εύξεινου Πόντου, με θέμα την «Προστασία της Μαύρης Θάλασσας».
Οι πρωτοβουλίες αυτές είχαν ως αποτέλεσμα να προσκληθεί στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπου θα μιλήσει για το περιβάλλον.
Υποστηρίζει ότι «το οικολογικό πρόβλημα της εποχής μας απαιτεί ριζική αναθεώρηση της κοσμολογίας μας» και θέτει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στη διάθεση της Ευρωβουλής για οποιαδήποτε συνεργασία και συμβολή στο θέμα.
Η συνέχεια είναι εξόχως εντυπωσιακή.
Ο Πατριάρχης ταξίδεψε στα πέρατα της οικουμένης συμμεριζόμενος τις οικολογικές ανησυχίες κοινωνικών ομάδων και οργανισμών.
Δίπλα του σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ρομάνο Πρόντι, με τον οποίο συνδιοργάνωσε το 1999 το Γ’ Διεθνές Εν Πλω Οικολογικό Συμπόσιο για την προστασία του ποταμού Δούναβη.
Με τον Πρόντι, οργανώθηκε και το Δ’ Διεθνές Εν Πλω Οικολογικό Συμπόσιο για την προστασία της Αδριατικής Θάλασσας.
Στο πλαίσιο της διοργάνωσης αυτής του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα της Σχολής Διασώσεως των Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου της Ραβέννας.
Κορυφαία στιγμή αυτού του Συμποσίου ήταν η συνυπογραφή, με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’, της Διακήρυξης της Βενετίας για το περιβάλλον. Το γεγονός αυτό χαρακτηρίστηκε ιστορικό, καθώς ο κ. Βαρθολομαίος κατάφερε να συστρατεύσει και το Βατικανό στις οικολογικές κινήσεις του.
Για όλες αυτές τις δράσεις, στο Όσλο, του απονεμήθηκε το νορβηγικό οικολογικό βραβείο της Οργάνωσης Sophie (The Sophie Foundation) για το 2002, γνωστότερο ως «Πράσινο Νόμπελ», συνοδευόμενο από το ποσό 100.000 δολαρίων, το οποίο διέθεσε ο Πατριάρχης για τα άπορα παιδιά της Αφρικής μέσω της UNICEF, τα «παιδιά του δρόμου» της Πόλης και της Αθήνας, αλλά και την ενίσχυση διαφόρων οικολογικών δραστηριοτήτων.
Οι πρωτοβουλίες για το περιβάλλον συνεχίστηκαν για τη σωτηρία της Βαλτικής Θάλασσας, του Αμαζονίου, του Μισισιπή, της Αρκτικής Θάλασσας, και είχαν ως αποτέλεσμα να τιμηθεί από τον ΟΗΕ με το Βραβείο «Υπέρμαχοι της Γης».
Έχοντας στις αποσκευές του δεκάδες βραβεία και ομιλίες με θέμα το περιβάλλον, συνέχισε και συνεχίζει τις πρωτοβουλίες για τη σωτηρία του πλανήτη.
Στο πλαίσιο αυτό, στις αρχές του περασμένου Απριλίου πήρε μέρος στο 9ο Διεθνές Συνέδριο «Our Ocean», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου.
«Κάθε άνθρωπος εδώ – κάθε άνθρωπος σε αυτόν τον πλανήτη – είναι η μικρογραφία ενός ωκεανού, ένας μικρόκοσμος των υδάτων που συντηρούν τη ζωή.
Εν συντομία, οι ίδιοι οι ωκεανοί ενώνουν κάθε ήπειρο, κάθε ακτογραμμή και κάθε πολίτη του πλανήτη μας», τόνισε στην ομιλία του.
Επανέλαβε δε ότι «οφείλουμε στα παιδιά και τους διαδόχους μας να αφήσουμε πίσω μας έναν κόσμο τουλάχιστον εξίσου καλό, αν όχι καλύτερο από αυτόν που παραλάβαμε».
Ενώ αποδέχτηκε την ευθύνη της γενιάς του: « η τραγική πραγματικότητα είναι ότι η δική μας γενιά θα είναι στην πραγματικότητα η πρώτη γενιά που θα κληροδοτήσει έναν πλανήτη κατεστραμμένο από την άγνοια και την αδιαφορία, καθώς και από την κατάχρηση και την απληστία. Αν δεν είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε την ευθύνη ενώπιον του Δημιουργού και της δημιουργίας Του, ίσως να μας συγκινήσει η κρίση ότι στερούμε από τα παιδιά μας τη δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση στους πόρους του κόσμου».
