Με την ποιότητα του αέρα να ανησυχεί όλο και περισσότερο την επιστημονική κοινότητα, η υγεία των πνευμόνων μας δεν ήταν ποτέ πιο σημαντική. Στο άρθρο ,οι ειδικοί μοιράζονται πώς να φροντίζετε τους δικούς σας πνεύμονες.
Δεν μπορείτε να αναπνεύσετε χωρίς αυτούς (τους πνεύμονες), και υπάρχουν πολλά πράγματα που τους κάνουν να λειτουργούν λιγότερο καλά.
Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για να διατηρήσετε τους πνεύμονές σας υγιείς;
Οι πνευμονολόγοι εξετάζουν πώς να φροντίζετε το αναπνευστικό σας σύστημα εφ’ όρου ζωής.
1. Απαγορεύεται το κάπνισμα
«Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να μην καπνίζεις», λέει ο Philip Barber, πνευμονολόγος στο Μάντσεστερ. «Ο καρκίνος του πνεύμονα σκοτώνει 35.000 ανθρώπους ετησίως στο Ηνωμένο Βασίλειο – περισσότερους από τον καρκίνο του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου μαζί. Δεν είναι μόνο καρκίνος. πολλές ασθένειες προκαλούνται από το κάπνισμα.
Το μήνυμα λοιπόν είναι: μην καπνίζετε και αν καπνίζετε, προσπαθήστε να το κόψετε». Αν όχι για τον εαυτό σας, κάντε το για τους άλλους.
«Το κάπνισμα σε εσωτερικούς χώρους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όχι μόνο στον εαυτό σας, αλλά και στην έκθεση του παθητικού καπνίσματος στους γύρω σας», λέει η Pallavi Periwal, πνευμονολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο Southampton και συγγραφέας του Make Every Breath Count .
2. Το να σταματήσεις το κάπνισμα είναι καλύτερο από το να μειώσεις
«Λέω στους ασθενείς ότι η περικοπή συνήθως δεν έχει αποτέλεσμα – η πλήρης διακοπή είναι πολύ καλύτερη», λέει ο Stefan Marciniak, πνευμονολόγος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία του Cambridge και καθηγητής αναπνευστικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
«Αν καπνίζεις, έχεις 50% πιθανότητα να πεθάνεις από τον καπνό.
Μόνο το 20% από εμάς έχουμε γενετική προδιάθεση να πάθουμε εμφύσημα (καταστροφή των πνευμόνων που προκαλείται από τον καπνό) από αυτό, αν και οποιοσδήποτε από εμάς μπορεί να αναπτύξει καρκίνο εάν καπνίζει ή υποφέρει εγκεφαλικά ή καρδιακά επεισόδια».
Το καλύτερο είναι να μην ξεκινήσετε, αλλά το να σταματήσετε ανά πάσα στιγμή εξακολουθεί να αξίζει τον κόπο.
«Προειδοποιώ τους ασθενείς ότι η ζωή μπορεί να αλλάξει γρήγορα από το να κυκλοφορείς, να κάνεις τα μόνα σου ψώνια, να ασχολείσαι με την κηπουρική, να μην μπορείς να περπατήσεις μέχρι το τέλος της διαδρομής, να μην μπορείς να βγεις από το σπίτι, να έχεις φροντιστές ελάτε να σας φροντίσουμε στο σπίτι σας.
Η στάση σε οποιοδήποτε από αυτά τα σημεία διατηρεί την ανεξαρτησία που έχετε και καθυστερεί το σημείο στο οποίο εξαρτάστε περισσότερο από τους άλλους».
3. Αυτό ισχύει και για το κάπνισμα κάνναβης
«Η κάνναβη μπορεί να προκαλέσει εμφύσημα 20 χρόνια πιο γρήγορα [από τον καπνό]», λέει ο Marciniak.
4. Το άτμισμα δεν είναι φίλος σου
«Η φιλοσοφία του ΗΒ για το άτμισμα βασίζεται σε μια προσέγγιση που ονομάζεται «μείωση βλάβης» με βάση το ότι είναι «ασφαλέστερο από το κάπνισμα», λέει ο Barber. «Αυτό υποδηλώνει ότι και τα δύο είναι αρκετά ασφαλή, αλλά το άτμισμα είναι πιο ασφαλές, κάτι που είναι λίγο παραμόρφωση. Είναι πιο αληθινό να πούμε:
“Το άτμισμα δεν είναι αποδεδειγμένο ότι είναι ασφαλές, αλλά είναι πιο ασφαλές από τον μεγαλύτερο μαζικό δολοφόνο στον πλανήτη.» Ο Marciniak προσθέτει:
«Δεν είναι τόσο ασφαλές όσο το να αναπνέεις καθαρό αέρα».
5. Να είστε ενήμεροι για την επαγγελματική έκθεση
«Υπάρχουν ορισμένες δουλειές που πιστεύουμε ότι σχετίζονται με την πιθανότητα βλάβης στους πνεύμονες, οι οποίες θα ήταν σκονισμένες ή βρώμικες εργασίες, όπως στις κατασκευές», λέει ο Han.
«Υπάρχουν άλλα επαγγέλματα στα οποία δεν καταλαβαίνουμε πλήρως ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις, όπως η εργασία ως τεχνικός νυχιών ή μαλλιών».
Για όσους εργάζονται σε τέτοιου είδους σαλόνια, ο Han συνιστά να εξετάσουν το ενδεχόμενο «καλύτερου αερισμού και να προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν προϊόντα που έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs)».
6. Ταξιδέψτε ενεργά
«Η ποιότητα του αέρα μέσα στα αυτοκίνητα είναι γενικά χειρότερη από το εξωτερικό και η έκθεση στη ρύπανση είναι υψηλότερη», λέει ο Nick Hopkinson, ιατρικός διευθυντής του Asthma and Lung UK και καθηγητής αναπνευστικής ιατρικής στο Imperial College του Λονδίνου.
«Επομένως, αν είστε κολλημένοι στην κίνηση, η ποιότητα του αέρα σας είναι κακή.
Είναι καλύτερα να ταξιδεύετε ενεργά αν μπορείτε – περπατώντας, κάνοντας ποδήλατο ή χρησιμοποιείτε δημόσια μέσα μεταφοράς χαμηλών εκπομπών ρύπων.
Εάν απαλλαγείτε από τα αυτοκίνητα από τους δρόμους, θα υπάρξει ένας ενάρετος κύκλος όπου θα μειώσετε την ποσότητα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και θα καταλήξετε σε άτομα με καλύτερη φυσική κατάσταση.
Υπάρχουν καλές ενδείξεις ότι η σωματική δραστηριότητα έχει αντίκτυπο στην υγεία των πνευμόνων.
Όσο πιο δραστήριος είσαι, τόσο πιο αργή είναι η πτώση της πνευμονικής λειτουργίας».
7. Σκεφτείτε πιθανή βλάβη σε κάθε ηλικία
«Η ανάπτυξη των πνευμόνων ξεκινά από τη μήτρα και η ανάπτυξη συνεχίζεται περίπου μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 20», λέει ο MeiLan K Han, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Michigan Health και συγγραφέας του Breathing Lessons: A Doctor’s Guide to Lung Health . «Στην παιδική ηλικία, υπάρχουν μερικά πράγματα για τα οποία ανησυχούμε, αλλά οι λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι μεγάλες, οπότε φροντίστε τα παιδιά να κάνουν εμβόλια. Η παιδική πνευμονία είναι ένας σημαντικός δολοφόνος των παιδιών. Προσπαθήστε να ελαχιστοποιήσετε την ατμοσφαιρική ρύπανση και την έκθεση στον καπνό».
Όλοι χάνουμε τη λειτουργία των πνευμόνων με την πάροδο του χρόνου, η οποία θεωρείται φυσιολογική γήρανση, λέει, «αλλά λόγω μιας τεράστιας ποικιλίας παραγόντων –περιβαλλοντικές εκθέσεις, επαγγελματική έκθεση, κάπνισμα και λοιμώξεις του αναπνευστικού– μπορεί να έχετε επιταχυνθεί η πτώση στην ενήλικη ζωή. Έτσι, στο πρώτο μισό της ζωής σας θέλετε να διατηρήσετε αυτή την ανοδική τροχιά και μετά θέλετε να επιβραδύνετε την πτώση».
8. Η καύση ξύλου είναι προβληματική
«Υπάρχει μια πολύ στενή σχέση μεταξύ της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους», λέει ο Hopkinson.
«Η εισπνοή σωματιδίων είναι κακή για εμάς – δεν υπάρχει πραγματικά κανένας τρόπος να το αντιμετωπίσουμε.
Οι ξυλόσομπες αποτελούν πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, όσο αποτελεσματική κι αν είναι η σόμπα.
Τα στοιχεία είναι αρκετά ξεκάθαρα ότι η καύση ξύλου παράγει ένα σημαντικό ποσοστό ρύπανσης στις πόλεις».
Μέσα στο σπίτι, «θα υπάρχει σαφώς μικρότερος κίνδυνος εάν έχετε μια φωτιά με μια ερμητικά σφραγισμένη πόρτα σε αντίθεση με ένα ανοιχτό πλέγμα», λέει ο Marciniak. Ωστόσο, προσθέτει: «Αν μπορείτε να μυρίσετε τη φωτιά, αναπνέετε καπνό, κάτι που είναι κακό.
Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που παράγουν περισσότερο καπνό: το υγρό ξύλο είναι χειρότερο από το ξηρό ξύλο.
Το πλαστικό είναι απαίσιο γιατί παράγει κάθε είδους φρικτά πολύπλοκα παράγωγα άνθρακα που είναι αρκετά καρκινογόνα».
9. Τα προβλήματα ύπνου μπορεί να υποδηλώνουν πρόβλημα στους πνεύμονες
«Η μη διαγνωσμένη άπνοια ύπνου μπορεί να επηρεάσει την οξυγόνωση στο σώμα σας», λέει η Periwal, και μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη λειτουργία των πνευμόνων και άλλα αναπνευστικά προβλήματα.
«Συχνά χάνεται επειδή οι άνθρωποι δεν περιμένουν ότι ο ύπνος θα προκαλέσει αναπνευστικό πρόβλημα. Αλλά εάν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε όλη τη νύχτα, ξυπνάτε επανειλημμένα ή αισθάνεστε υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, αυτά μπορεί να είναι συμπτώματα υπνικής άπνοιας.
Επομένως, είναι σημαντικό ότι εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με τον ύπνο, θα πρέπει να ελέγξετε τον εαυτό σας για να βεβαιωθείτε ότι οι πνεύμονές σας είναι καλά».
10. Εάν τα επίπεδα ρύπανσης είναι υψηλά, σκεφτείτε να φοράτε μάσκα
«Τα άτομα με καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα και τα μικρά παιδιά τείνουν να αρρωσταίνουν αρκετά συχνά με ορισμένους ρύπους», λέει η Periwal.
«Για αυτούς είναι καλύτερο να αποφεύγουν να βγαίνουν έξω όταν υπάρχει αυξημένο επίπεδο ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αν βγείτε έξω, φορέστε μάσκα». Μόλις επισκέφτηκε τους γονείς της στο Δελχί, όπου η ρύπανση είναι εμφανώς κακή .
«Ο μπαμπάς μου έχει άσθμα, επομένως ελέγχουν πάντα τον δείκτη ποιότητας του εξωτερικού αέρα πριν βγουν έξω και χρησιμοποιούν μάσκες προσώπου», λέει.
«Κάτι είναι καλύτερο από το τίποτα, αλλά αν μπορείτε, πάρτε κατάλληλες αντιρρυπαντικές μάσκες που θα βοηθήσουν στην απόσταξη των σωματιδίων».
11. Καλύτερα να ασκούμαι σε εξωτερικούς χώρους παρά καθόλου
«Στις περισσότερες πόλεις, όταν η ρύπανση δεν είναι τρομερή, υπάρχει καθαρό όφελος από την άσκηση σε εξωτερικούς χώρους, αν λάβετε υπόψη τις αρνητικές επιπτώσεις της ρύπανσης και τα οφέλη της άσκησης», λέει ο Marciniak.
Αυτό όμως δεν ισχύει παντού. «Αν πάτε στις πιο μολυσμένες χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, θα ξεμείνετε από τα οφέλη μέσα στα πρώτα 15 λεπτά».
12. Λαχανιάζετε
«Υπάρχουν δύο είδη άσκησης που είναι ευεργετικά για τους πνεύμονες», λέει ο Barber.
«Το ένα είναι οτιδήποτε σας κόβει την ανάσα – περπάτημα, τρέξιμο ή ποδήλατο – οτιδήποτε ξεπερνάει λίγο τον κανονικό ρυθμό βαδίσματος, αρκετό για να ασκήσετε την καρδιά και τους πνεύμονές σας.
Η άλλη είναι η άσκηση μυϊκής ενδυνάμωσης, όπως τα squats και οι sit-ups, που είναι πολύ σημαντικές για τη διατήρηση της δύναμης, ειδικά καθώς μεγαλώνουμε.
Αυτό βελτιώνει τις πιθανότητές σας για ένα καλό αποτέλεσμα με μια επέμβαση.
“ Δεν χρειάζεται να πληρώσεις για να μπεις σε γυμναστήριο, λέει.
«Υπάρχουν πολλά στο διαδίκτυο για απλές ασκήσεις διατάσεων με λάστιχα, σανίδωμα, τέτοια πράγματα.
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε μόνοι σας για να ενισχύσετε τη μυϊκή σας δύναμη και να κάνετε τον εαυτό σας λίγο κομμένο στην ανάσα κάθε μέρα.
Ξεκινήστε από πολύ χαμηλό επίπεδο και αυξήστε το σε καθημερινή ή εβδομαδιαία βάση. Είναι εκπληκτικό το πόσο γρήγορα γίνεσαι πολύ πιο δυνατός και καλύτερος».
13. Δεν μπορείτε να μάθετε πώς να αναπνέετε καλύτερα
Μην ακούτε τι λένε οι γκουρού που αναπνέουν.
«Υπάρχουν κάποιοι που θα μας έκαναν να πιστέψουμε ότι τεράστια τμήματα του πληθυσμού –χωρίς πνευμονικές ή καρδιακές παθήσεις– αναπνέουν κατά κάποιο τρόπο με λάθος τρόπο, κάτι που είναι ανοησία», λέει ο Hopkinson.
«Για τους περισσότερους ανθρώπους το πρόβλημα είναι απλώς η φυσική κατάσταση και όχι η δυσλειτουργική αναπνοή».
14. Τρώτε μια δίαιτα με ξηρούς καρπούς
«Βεβαιωθείτε ότι έχετε αντιοξειδωτικά στη διατροφή σας με τη μορφή ωμέγα-3 λιπαρών οξέων», λέει η Periwal.
«Αν έχετε μια ισορροπημένη διατροφή, θα βοηθήσει τους πνεύμονές σας, όπως και οπουδήποτε αλλού στο σώμα, ειδικά εάν έχετε μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά. Αυτό συμβάλλει πολύ στη βελτίωση του ανοσοποιητικού σας, που είναι ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνετε λιγότερες λοιμώξεις».
15. Πάρτε τη δύσπνοια στα σοβαρά
«Οι άνθρωποι συχνά δεν παίρνουν τη δύσπνοια πολύ σοβαρά και την απορρίπτουν ως ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης», λέει ο Hopkinson, «ειδικά αν έχουν ιστορικό καπνίσματος ή άσθματος όταν ήταν νεότεροι.
Αυτό επιτρέπει στην υποκείμενη πνευμονοπάθεια να προχωρήσει χωρίς θεραπεία.
Αν πάτε για τρέξιμο, μπορεί πραγματικά να δουλέψετε σκληρά με την αναπνοή σας.
Αλλά αν σας κόβεται η ανάσα κάνοντας κανονικά πράγματα ή αν παρεμβαίνει σε αυτό που θα κάνατε κανονικά, τότε αυτό είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
Μπορεί να είναι σημάδι πνευμονικής νόσου, καρδιακής νόσου ή μπορεί να έχει να κάνει με την ακαταλληλότητα. Μπορεί να υπάρχει και μια ψυχολογική συνιστώσα: το άγχος μπορεί να επιδεινώσει τη δύσπνοια.
Μην το αγνοήσετε – υπάρχουν απλές δοκιμές λειτουργίας των πνευμόνων για να ελέγξετε εάν υπάρχει πρόβλημα με την κίνηση του αέρα μέσα και έξω».
16. Εμβολιαστείτε
«Ειδικά κατά του Covid», λέει η Periwal, «και εάν πληροίτε τις προϋποθέσεις, κάντε το εμβόλιο κατά της γρίπης και τον πνευμονιόκοκκο.
Έχουμε δει ότι σε άτομα που παθαίνουν Covid μετά τον εμβολιασμό, η ασθένεια δεν είναι τόσο σοβαρή και δεν απαιτεί νοσηλεία σε σύγκριση με αυτούς που δεν έχουν εμβολιαστεί».
Οι πνευμονολόγοι βλέπουν επίσης «άτομα που είχαν πολύ σοβαρό Covid στο παρελθόν όταν δεν υπήρχαν εμβόλια που τώρα έχουν πολύ σοβαρές ουλές στους πνεύμονες. Και αυτό είναι ένα χρόνιο πράγμα με το οποίο θα χρειαστεί να ζήσετε.
Έτσι, ένας από τους ευκολότερους τρόπους για να αποφευχθεί αυτό είναι να μην κολλήσετε μια τόσο σοβαρή μορφή Covid.
Δεν μπορείς πραγματικά να αποτρέψεις έναν ιό να εισέλθει μέσα σου, αλλά αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να εμβολιαστείς».
17. Κάντε έλεγχο για έναν επίμονο βήχα
«Οι περισσότερες απλές λοιμώξεις στο στήθος εγκαθίστανται μέσα σε ένα δεκαπενθήμερο», λέει ο Barber.
«Εάν έχετε βήχα πέραν των δύο ή τριών εβδομάδων, είναι σημάδι ότι υπάρχει κάποια συνεχιζόμενη παθολογία που τον κρατά σε βράση.
Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεστε συμβουλή γιατρού.»
18. Εάν έχετε συσκευή εισπνοής, χρησιμοποιήστε την σωστά
«Το άσθμα είναι σε άνοδο», λέει ο Hopkinson.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ένα από τα χειρότερα αποτελέσματα άσθματος στην Ευρώπη όσον αφορά το πόσο συχνό είναι, τη νοσηλεία και τον κίνδυνο θανάτου».
Ρύποι όπως ο καπνός του τσιγάρου και η κακή ποιότητα του αέρα προετοιμάζουν τον πνεύμονα για να τον κάνουν πιο ευαίσθητο στα αλλεργιογόνα.
«Με το άσθμα, παθαίνεις φλεγμονή στην επένδυση των αεραγωγών που προκαλεί οίδημα και ο σωλήνας στενεύει. Οι εισπνευστήρες μπορούν να χαλαρώσουν τους μυς ή να μειώσουν τη φλεγμονή», λέει ο Hopkinson.
«Για τους περισσότερους ανθρώπους, οι συσκευές εισπνοής τους βοηθούν να έχουν ελάχιστα ή καθόλου συμπτώματα. Οποιοσδήποτε διαθέτει συσκευή εισπνοής θα πρέπει να μεταβεί στον ιστότοπο Asthma and Lung UK και να ρίξει μια ματιά στα βίντεο της τεχνικής της συσκευής εισπνοής , επειδή πολλοί άνθρωποι κάνουν λάθη χρησιμοποιώντας τη συσκευή εισπνοής τους και είναι σημαντικό να μετράτε κάθε ρουφηξιά.
Εάν χρησιμοποιείτε μια συσκευή εισπνοής με λάθος τρόπο, τότε ό,τι βγαίνει από αυτήν καταλήγει στο στόμα σας και την καταπίνετε».
19. Αποφύγετε τη μούχλα και τα αλλεργιογόνα στο σπίτι
«Εάν έχετε τάση προς αλλεργίες, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να αναπτύξετε αλλεργίες στα σπόρια μούχλας στο σπίτι σας», λέει ο Marciniak.
«Υπάρχουν μερικά πράγματα που δεν μπορείτε εύκολα να αποφύγετε, όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, τα μικρά πλάσματα που ζουν από το δέρμα που ρίχνουμε στα μαξιλάρια και τα στρώματά μας, στα οποία πολλοί άνθρωποι είναι αλλεργικοί.
Για να απαλλαγείτε από αυτά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ειδικές ηλεκτρικές σκούπες και σας συνιστούμε να αγοράσετε συγκεκριμένα καλύμματα κρεβατιού και μαξιλαροθήκες και να αλλάξετε χαλιά, αλλά δεν θα τα εξαφανίσετε εντελώς.
Μερικά αλλεργιογόνα μπορούν να αποφευχθούν: το να μην έχετε γάτα εάν είστε αλλεργικοί στις γάτες θα σας βοηθήσει.
Και το να μην έχεις μούχλα αν είσαι αλλεργικός στη μούχλα σίγουρα θα βοηθήσει».
20. Εκστρατεία
«Οι πνεύμονες βρίσκονται στην αιχμή των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας», λέει ο Hopkinson.
«Περίπου ο μισός κίνδυνος εμφάνισης πνευμονικής νόσου στην ενήλικη ζωή είναι εγκατεστημένος στην παιδική ηλικία.
Η στέρηση των παιδιών και οι επιπτώσεις της λιτότητας σημαίνουν ότι αυτή τη στιγμή η υγεία των πνευμόνων των παιδιών βλάπτεται από τη ζωή σε κρύα, υγρά σπίτια, την ατμοσφαιρική ρύπανση σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, την κακή διατροφή και τη μη πρόσβαση σε άμεση ιατρική περίθαλψη.
Αποθηκεύουμε μια γενιά παιδιών των οποίων η υγεία των πνευμόνων πρόκειται να επηρεαστεί από αυτό.
Λάβετε μέρος σε εκστρατείες για την ποιότητα του αέρα, την υγειονομική περίθαλψη και τη στέγαση.
Γράψτε στον βουλευτή σας ή επισκεφτείτε το ιατρείο του για να μιλήσετε για τον καθαρό αέρα, το κάπνισμα και ποιες πολιτικές υποστηρίζουν για να βεβαιωθείτε ότι κανείς δεν αναγκάζεται να ζει σε ένα κρύο, υγρό σπίτι».
Πηγή: Guardian
