Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Ορέστη Ομράν*
Στις προσεχείς Ευρωεκλογές του Ιουνίου, 400 εκατομμύρια περίπου ευρωπαίοι πολίτες υπολογίζεται ότι θα προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν τα μέλη του 10ου νομοθετικού σώματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελούν σημαντικό διεθνικό δημοκρατικό γεγονός, αναπόσπαστο κομμάτι του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ωστόσο, αν και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει το ρόλο του ενωσιακού συννομοθέτη και οι εξουσίες του έχουν πλέον διευρυνθεί, οι ευρωεκλογές σε πολλά Κράτη Μέλη αντιμετωπίζονται συχνά χαρακτηρίζονται συχνά ως εκλογές «δεύτερης τάξης» ή εκλογές «χαλαρής ψήφου».
Οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι φαίνεται συνεπώς να δίνουν λίγη ουσιαστική προσοχή στις ευρωεκλογές, και σίγουρα λιγότερη από τις εθνικές εκλογικές τους αναμετρήσεις. Αυτό εν πολλοίς οφείλεται στην απουσία ουσιαστικού διαλόγου στα Κράτη Μέλη για τα ευρωπαϊκά ζητήματα, την μη ανάδειξη των πρωτοβουλιών των ευρωπαϊκών Οργάνων αλλά και του ευρύτερου νομοθετικού μεταρρυθμιστικού έργου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και τη σημασία της λειτουργίας της τελευταίας σε εθνικό επίπεδο.
Eνόψει των ευρωεκλογών του 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια δέσμη μέτρων για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, την ενίσχυση της διαφάνειας της λειτουργίας της Ένωσης, την αύξηση της αξιοπιστίας της και την ενίσχυση του δημοκρατικού χαρακτήρα των εκλογών. Στο επίκεντρο βρίσκεται νομοθετική πρόταση για την ενίσχυση της διαφάνειας και της δημοκρατικής λογοδοσίας των δραστηριοτήτων εκπροσώπησης των συμφερόντων για λογαριασμό τρίτων χωρών, καθώς και δύο ουσιώδεις συστάσεις που αποσκοπούν στην προώθηση ελεύθερων και δίκαιων εκλογών με απώτατο σκοπό της ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στη χάραξη πολιτικής.
Εξάλλου, η συνολική προσπάθεια απαιτεί κατάλληλες πολιτικές διεργασίες, ίδως σε εθνικό επίπεδο, ώστε να υποστηριχθεί η υψηλή προσέλευση των ψηφοφόρων, η συμμετοχή χωρίς αποκλεισμούς αλλά και η διευκόλυνση της άσκησης των εκλογικών δικαιωμάτων όλων των ευρωπαίων πολιτών, οι απόψεις των οποίων λαμβάνονται, ίσως για πρώτη φορά, πολύ σοβαρά υπόψιν. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Eurobarometer, κάποια από τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά συγκριτικά με τα αποτελέσματα παρόμοιας έρευνας του 2019, κάποια δυστυχώς όχι και τόσο. Για παράδειγμα το 57% των ερωτηθέντων ενδιαφέρεται για τις προσεχείς ευρωεκλογές. Η πιθανότητα να ψηφίσουν στις εκλογές επειδή πρόσφατα άκουσαν, διάβασαν ή ενημερώθηκαν για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συγκεντρώνει 75% επί του συνόλου των απαντήσεων. Ένα εντυπωσιακό 53% δηλώνει πως δεν θυμάται να έχει εντοπίσει τις δράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα ΜΜΕ, πράγμα που αποδεικνύει τη συστημικά υποτιμητική αντιμετώπιση της διαδικασίας και συνεπακόλουθα της Ένωσης σε επίπεδο Κρατών Μελών. Απογοητευτικό επίσης θεωρείται το εύρημα πως η ημερομηνία διεξαγωγής των ευρωεκλογών δεν είναι ακόμη ευρέως διαδεδομένη, καθώς η έρευνα έδειξε πως μόνο το 28% των ερωτηθέντων γνωρίζει τον μήνα και το έτος, ενώ το 21% γνωρίζει μόνο το έτος. Και αυτό μόνο λίγους μήνες πριν την διεξαγωγή των ευρωεκλογών.
Οι εν λόγω συστάσεις που ανακοινώθηκαν από την Επιτροπή απευθύνονται σε όλα τα κράτη μέλη, σε ευρωπαϊκά και εθνικά πολιτικά κόμματα, πολιτικές οργανώσεις προεκλογικής εκστρατείας. Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προσπάθειας και προετοιμασίας των εκλογών συμπεριλαμβανομένων των εκλογών του Ιουνίου, σκοπός είναι να υποστηριχθεί η ευρεία προσέλευση των ψηφοφόρων και η καθολική ενημέρωσή τους. Η πρόβλεψη συμπληρωματικών μεθόδων ψηφοφορίας, όπως είναι η επιστολική ψήφος, πρόσφατα υιοθετηθείσα και στη χώρα μας, διασφαλίζει την εύκολη και ισότιμη άσκηση των εκλογικών δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών. Για πρώτη φορά στη χώρα μας καθιερώνεται η μέθοδος της επιστολικής ψήφου αίροντας όλα τα πρακτικά εμπόδια στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος των Ελλήνων πολιτών, εντός και εκτός της επικράτειας, πολιτική η οποία ορθώς αποσκοπεί στην ενίσχυση της σχέσης των Ελλήνων που ζουν μόνιμα εκτός Ελλάδος με τη χώρα και την Ένωση εν γένει αλλά και στην αύξηση της συμμετοχής με την διευκόλυνση εκλογέων που δεν βρίσκονται την ημέρα των εκλογών στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος.
Το εγχείρημα για αναβάθμιση του ενωσιακού πειράματος μέσω της ενίσχυσης των δημοκρατικών διαδικασιών για την ανάδειξη των εκπροσώπων των ευρωπαίων στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι πολύ σημαντικό ιδίως ενόψει της εύθραυστης διεθνούς γεωπολιτικής κατάστασης, η οποία προωθεί ισχυρές και συμπαγείς διεθνείς συμμαχίες εις βάρος αμιγώς εθνικών στρατηγικών. Η στήριξη της δημοκρατικής διεξαγωγής των εκλογών και η υψηλή προσέλευση στις κάλπες του Ιουνίου είναι το στοίχημα των επόμενων μηνών για όλη την Ευρώπη, ώστε να ενισχυθεί ο πυρήνας της Ένωσης: θεσμική εμπιστοσύνη, δημοκρατικές αξίες και κράτος δικαίου.
Ο Ορέστης Ομράν είναι διεθνής δικηγόρος με έδρα τις Βρυξέλλες, ειδικός σε θέματα ευρωπαϊκού δικαίου
