Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
της Αικατερίνης Θ. Φραγκάκη
Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω – Διαπιστευμένης Διαμεσολαβήτριας του Υπουργείου Δικαιοσύνης
Αντιμέτωποι με τον κίνδυνο του πλειστηριασμού των ακινήτων τους βρίσκονται χιλιάδες οφειλέτες, με χρέη στο Δημόσιο, στις τράπεζες και στις εταιρείες διαχείρισης καθυστερούμενων οφειλών. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία οι ληξιπρόθεσμες οφειλές σε εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης οφειλών (servicers) ανέρχονται σε περίπου 224 ευρώ, εκ των οποίων και μεταξύ άλλων, τα 105 δισ. ευρώ είναι οφειλές προς την εφορία, τα 61 δισ. ευρώ είναι το ύψος των «κόκκινων» δανείων που διαχειρίζονται οι servicers και τα 47 δισ. ευρώ είναι τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Σημειώνεται, ότι μόνο στην εφορία έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές περίπου 4 εκατομμύρια φορολογούμενοι. Μέχρι το τέλος του χρόνου έχουν προγραμματισθεί περίπου 11.500 πλειστηριασμοί, αριθμός που δεν είναι ενδεικτικός εξαιτίας της τρίμηνης αποχής των δικηγόρων, περίοδο κατά την οποία δεν έχουν προγραμματιστεί νέοι πλειστηριασμοί .
Είναι λοιπόν αναγκαίο για να αποφύγουν τους πλειστηριασμούς χιλιάδες νοικοκυριά, να ακολουθήσουν είτε τη δικαστική ή εξωδικαστική διαδικασία. Μάλιστα είναι η κατάλληλη συγκυρία, καθώς έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές, επί τα βελτίω, στην πλατφόρμα του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών. Στις σημαντικότερες αλλαγές περιλαμβάνεται η προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών από τους πλειστηριασμούς, επιπλέον έως 28% «κούρεμα» της οφειλής σε δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση, χαμηλότερο επιτόκιο και σταθερό για 3 χρόνια για οφειλές προς το Δημόσιο αλλά και δυνατότητα ένταξης στον εξωδικαστικό μηχανισμό σε πολίτες που «κληρονόμησαν» οφειλές. Το αγκάθι όμως είναι η προϋπόθεση προκαταβολής 10% επί της βασικής οφειλής για να «παγώσουν» οι πλειστηριασμοί. Θα πρέπει λοιπόν οι οφειλέτες να ξεκινήσουν εγκαίρως τη διαδικασία πριν ακόμα ορισθεί η ημερομηνία του πλειστηριασμού.
- Πώς μπορούν οι οφειλέτες να σταματήσουν τον πλειστηριασμό δικαστικά;
Με στόχο την ανακοπή του πλειστηριασμού οι οφειλέτες έχουν την δυνατότητα να ακολουθήσουν την δικαστική ή την εξωδικαστική οδό. Όποιος οφειλέτης προσφύγει στην δικαιοσύνη μπορεί να καταθέσει ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής και εν συνεχεία ανακοπή κατά της κατασχετήριας έκθεσης.
Σημαντικό επίσης είναι να γίνει διόρθωση τιμής της πρώτης προσφοράς με την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, καθώς όπως είναι γνωστό τις περισσότερες φορές έχει υποτιμηθεί η εμπορική αξία του ακινήτου. Επίσης οι οφειλέτες μπορούν να ζητήσουν αναστολή του πλειστηριασμού καταβάλλοντας το ¼ της οφειλής. Παράλληλα μπορεί να «τρέχει» και η εξωδικαστική οδός είτε μέσω διμερούς διαπραγματεύσεως ή με τη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών.
- Με ποιον τρόπο μπορούν να προστατευθούν τα ευάλωτα νοικοκυριά;
Πλέον με τις αλλαγές στον εξωδικαστικό, η πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών, για τους οποίους όμως θα πρέπει να έχει εκδοθεί και υποβληθεί η σχετική βεβαίωση ευάλωτου γίνεται καταρχήν υποχρεωτικά αποδεκτή από τις Τράπεζες, τους servicers και το Δημόσιο. O δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση ενώ οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί σε περίπτωση διαφωνίας θα πρέπει να προσφεύγουν δικαστικά, αναλαμβάνοντας και το κόστος της διαδικασίας, για να αμφισβητήσουν την πρόταση, εάν διαθέτουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο ευάλωτος δεν είναι πραγματικά ευάλωτος.
- Τι γίνεται στην περίπτωση που ένας ευάλωτος είναι αντιμέτωπος με προγραμματισμένο πλειστηριασμό;
Και σε αυτή την περίπτωση ο ευάλωτος δανειολήπτης έχει την δυνατότητα να μπει στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού και να υποβάλει αίτηση. Ωστόσο εάν για παράδειγμα ο πλειστηριασμός είναι άμεσος, δηλαδή τις επόμενες 2-3 εβδομάδες, είναι πολύ πιθανόν, σε αυτή την περίπτωση να μην επαρκεί ο χρόνος για να ολοκληρωθεί η αίτηση στην πλατφόρμα και θα πρέπει ο δανειολήπτης είτε να αναστείλει τον πλειστηριασμό δικαστικά ή με διμερή διαπραγμάτευση.
- Με τις αλλαγές που έγιναν στον εξωδικαστικό θα γίνονται πλέον μεγαλύτερα «κουρέματα» στις οφειλές;
Ναι, το «κούρεμα» της οφειλής σε δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση μπορεί να είναι μεγαλύτερο έως και 28%. Στην πλατφόρμα έχουν πραγματοποιηθεί οι απαραίτητες βελτιώσεις του αλγόριθμου, οι οποίες εφαρμόζονται αυτόματα σε αιτήσεις που προχωρούν εφεξής σε αξιολόγηση από τους πιστωτές. Η βελτιωμένη πρόταση παράγεται αυτόματα από το σύστημα και υποβάλλεται σε ψηφοφορία από τους χρηματοδοτικούς φορείς.
- Ποιο είναι το επιτόκιο για οφειλές στο Δημόσιο, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης;
Το επιτόκιο για όλες τις ρυθμίσεις οφειλών προς Δημόσιο, Τράπεζες και εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων ορίζεται σε 3% σταθερό για 3 έτη μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού. Σημειώνεται ότι το επιτόκιο για τα χρέη προς τους χρηματοπιστωτικούς φορείς ήταν έως τώρα euribor συν 2,5 μονάδες για εξασφαλισμένες οφειλές και συν 3 μονάδες για μη εξασφαλισμένες οφειλές. Για τις ρυθμίσεις χρεών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης είχε ήδη καθοριστεί σε 3% σταθερό. Το νέο σταθερό επιτόκιο 3% για τις οφειλές που είναι εμπραγμάτως εξασφαλισμένες ή καλύπτονται με άλλα προνόμια και 4% για τις ανεξασφάλιστες οφειλές, για τα επόμενα 3 έτη εφαρμόζεται εφεξής στις αιτήσεις που τυγχάνουν αξιολόγησης από τους πιστωτές και παρέχεται στον οφειλέτη η πρόταση του αλγορίθμου.
