Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press
του Πάνου Μπαϊλη
Η αντικατάσταση του τέως αρχιεπισκόπου Αμερικής Δημητρίου από τον κ. Ελπιδοφόρο δίχασε την ομογένεια.
Το “χάσμα” φαίνεται ότι εξελίχτηκε σε κρίση με τις αλλαγές που επιχείρησε ο νέος εκκλησιαστικός ηγέτης και αφορούσαν τη λειτουργία των μητροπόλεων και τις σχέσεις του με το λαϊκό στοιχείο.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την εκλογή του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο των ΗΠΑ, ο κ.Ελπιδοφόρος βρίσκεται στη θέση του απολογούμενου για τις επιλογές του και τον τρόπο που ασκεί τα καθήκοντά του, με την ελληνική κυβέρνηση να εκφράζει τον προβληματισμό της για τον διχασμό της ομογένειας σε μια ευαίσθητη περίοδο για τα εθνικά θέματα.
Μάλιστα ,σύμφωνα με τον «Εθνικό Κήρυκα», ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος αποκάλυψε κατά τη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στις 15 Νοεμβρίου 2023, πως η ελληνική κυβέρνηση τού εξέφρασε τη δυσφορία της για την πορεία των εκκλησιαστικών, ομογενειακών, εκπαιδευτικών και άλλων θεμάτων υπό τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο, διά της υφυπουργού Εξωτερικών, κυρίας Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου.
Η κυρία Παπαδοπούλου δύο μέρες πριν τη Σύνοδο είχε συνάντηση με τον κ. Βαρθολομαίο στο Φανάρι, όπου του διαμήνυσε ότι «τα περιθώρια ανοχής για τον κ. Ελπιδοφόρο τελειώνουν, γιατί τίθεται σε διακινδύνευση η ενότητα της Ομογένειας της Αμερικής». Η κατ’ ιδίαν συνάντηση, σύμφωνα με πηγές του Φαναρίου, ήταν μακράς διαρκείας και τέθηκαν θέματα τα οποία αφορούν στην πορεία των πραγμάτων και στο μέλλον της Αρχιεπισκοπής και της Ομογένειας.
Το δημοσίευμα αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδραση προέδρου των AHEPAS, Σάββα Τσίβικoυ ο οποίος με επιστολή του στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο υπερασπίζεται τον κ.Ελπιδοφόρο. Όπως αναφέρει, «τα τελευταία χρόνια η Αρχιεπισκοπή είναι σε καλή οικονομική κατάσταση. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητές μας πληρώνουν τις οικονομικές συνεισφορές τους χωρίς κανένα πρόβλημα.
Ο Άγιος Νικόλαος στο Σημείο Μηδέν έχει αποπερατωθεί και μας κάνει όλους υπερήφανους. Το Ελληνικό Κολέγιο και η Θεολογική Σχολή προχωρούν μπροστά θετικά, με αυξημένες τις εγγραφές. Τέλος, το συνταξιοδοτικό πρόγραμμα για τους ιερείς μας, για δεύτερη συνεχή χρονιά, είναι οικονομικά ισχυρό, όπως είναι και η οικονομική μας στήριξη προς τη Μητέρα Εκκλησία.
Είναι επίσης σπουδαίο να σημειωθεί ότι ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος έχει κάνει την Ελληνική Παιδεία προτεραιότητα, έχοντας βάλει στην άκρη 1 εκατομμύριο δολάρια γι’ αυτό το ζωτικό πρόγραμμα».
Παρά τα όσα αναφέρει ο κ.Τσιβίκος, στο Φανάρι επικρατεί προβληματισμός για όσα συμβαίνουν στην Αμερική. Το θέμα της αλλαγής του Καταστατικού της Αρχιεπισκοπής (Σύνταγμα) αν και αρχικά είχε τις ευλογίες του Βαρθολομαίου, δεν έχει προχωρήσει με απόφαση του ίδιου του Πατριάρχη, καθώς υπήρχαν αντιδράσεις από μητροπολίτες της Αμερικής και όχι μόνο.
Ο κ. Ελπιδοφόρος, όπως έχει καταγγελθεί, από την πρώτη στιγμή επιχείρησε την αλλαγή του καταστατικού, δηλαδή του τρόπου που λειτουργούν οι μητροπόλεις επιδιώκοντας την κατάργηση της αυτονομίας τους.
Οι προθέσεις αυτές «έπεσαν σε τοίχο», ενώ δύο μητροπολίτες, και λόγω των αντιδράσεων, τιμωρήθηκαν, ο μεν Νέας Ιερσέης Ευάγγελος με την απομάκρυνση από τη μητρόπολη, ο δε Βοστώνης Μεθόδιος με μικρής διάρκειας αργία.
Παρά τις αντιδράσεις, ο κ. Ελπιδοφόρος άνοιξε το θέμα του Συντάγματος, όμως οι συχνές συναντήσεις του σε ΗΠΑ και Φανάρι δεν έφεραν αποτέλεσμα. Το σχέδιο δεν προχώρησε, καθώς οι προτάσεις που κατέθεσε για αλλαγή στον τρόπο διοίκησης και του ρόλου των γυναικών δεν βρήκαν υποστηρικτές ούτε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ούτε στην ομογένεια. Στη συνάντηση του Ελπιδοφόρου με τα μέλη της Ιεράς Συνόδου πριν από λίγες μέρες στο Φανάρι, μετά από διάλογο, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, διαπιστώθηκε η αναγκαιότητα περαιτέρω ωρίμανσης των προτεινόμενων τροποποιήσεων περί του κανονικού θεμελίου του διοικητικού σχήματος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνικού Κήρυκα», ο Ελπιδοφόρος προσπαθούσε να επιβάλλει να μνημονεύεται στις Ακολουθίες, ισχυριζόμενος πως έτσι διασφαλίζεται η ενότητα της Αρχιεπισκοπής. Στόχευε στην απομείωση των υπαρχόντων Μητροπόλεων και τη δημιουργία «Περιφερειών» και τον τεχνηέντως εξοστρακισμό των Μητροπολιτών. Ήθελε ακόμα να ιδρύσει «Περιφέρειες» εντός των ορίων των Μητροπόλεων, να διορίσει βοηθούς Επισκόπους οι οποίοι θα είχαν την αναφορά τους στον ίδιον κι όχι στον τοπικό Μητροπολίτη, αποδυναμώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις Μητροπόλεις και τους Μητροπολίτες.
Τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Αρχιεπισκοπής Αμερικής διατύπωσαν επιφυλάξεις επί των προτάσεων του Ελπιδοφόρου, ενώ, όπως έχει γραφτεί και ο Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος Εμμανουήλ, ο οποίος έχει οριστεί και πρόεδρος της μεικτής επιτροπής για το Καταστατικό, έχει αντιρρήσεις, καθώς και ο Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Νικήτας.
Η Αρχιεπισκοπή Αμερικής
Το 1922 η Αρχιεπισκοπή Αμερικής η οποία υπάγονταν μέχρι τότε στην Εκκλησία της Ελλάδος, πέρασε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Με την εκλογή του Βαρθολομαίου, η μεγαλύτερη Εκκλησία των αποδήμων ήρθε δυναμικά στο προσκήνιο .Ο Πατριάρχης, σε μια προσπάθεια να σπάσει αυγά, ζήτησε την παραίτηση του μακαριστού Ιάκωβου, ενός ιεράρχη που είχε διαγράψει μια σημαντική πορεία υπέρ των αποδήμων, της Ελλάδος, αλλά και των δικαιωμάτων των μαύρων στην Αμερική ως συνοδοιπόρος του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
Το 1996 το Φανάρι επιλέγει για τη θέση του Αρχιεπισκόπου τον τότε μητροπολίτη Ιταλίας Σπυρίδωνα. Ο Σπυρίδων προσπάθησε να δημιουργήσει ένα «αρχιεπισκοποκεντρικό» σύστημα διοίκησης, αλλά ήταν τέτοιες οι αντιδράσεις από τους ομογενείς που αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Ο Βαρθολομαίος, προκειμένου να κατευνάσει τα πνεύματα, επέλεξε για Αρχιεπίσκοπο Αμερικής τον Δημήτριο, ένα πρόσωπο χαμηλών τόνων και ικανό θεολόγο, ο οποίος έφερε την ειρήνη στους κόλπους της ομογένειας.
Παρά την πετυχημένη πορεία του, ο Βαρθολομαίος αποφάσισε να φέρει κάτι πιο φρέσκο στην ηγεσία της Εκκλησίας των ΗΠΑ. Ήταν τότε που ο Ελπιδοφόρος (μητροπολίτης Προύσσης από το 2011, νέος και με φιλοδοξίες ιεράρχης), ήθελε να κάνει το μεγάλο άλμα προς την Αμερική. Αν και πολλοί τον είχαν χρήσει διάδοχο του Βαρθολομαίου, ο ίδιος και οι συνεργάτες του άσκησαν την επιρροή τους για την προώθησή του στις ΗΠΑ. Χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες για να παραιτηθεί ο Δημήτριος, ο οποίος τελικά πείστηκε να ανοίξει τον δρόμο στη νέα γενιά τον Μάιο του 2019.
