Την Τετάρτη στο Βίλνιους της Λιθουανίας Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν θα καθίσουν ο ένας απέναντι στον άλλον με στόχο μία νέα αρχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Γιάννη Καντέλη
Είναι η πέμπτη συνάντηση μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού και του τούρκου προέδρου και το ερώτημα είναι αν αυτή τη φορά θα βρεθεί κοινό πλαίσιο διαλόγου ώστε η ένταση στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών να αποτελέσει οριστικά παρελθόν. Μία καθόλου εύκολη άσκηση, ειδικά αν συνυπολογίσουμε ότι και τις τέσσερις προηγούμενες συναντήσεις ακολούθησε η επιθετικότητα σε επίπεδο ρητορικής από την πλευρά της Άγκυρας και οι προκλήσεις στο πεδίο.
«Η Ελλάδα δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από τον διάλογο. Είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας να διατηρηθεί το καλό κλίμα που έχει διαμορφωθεί μετά τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου», εκτιμούν διπλωματικές πηγές, οι οποίες σημειώνουν τα ανοιχτά μέτωπα που έχει η Άγκυρα εντός του ΝΑΤΟ, λόγω της άρνησης της για ένταξη της Σουηδίας, τις ψυχρές σχέσεις με την Ουάσιγκτον και μία οικονομία σε περιδίνηση. Στον αντίποδα, η ελληνική πολιτική την περασμένη τετραετία απέδωσε καρπούς με αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι οποίες είναι δεσμευτικές για το πώς η Ευρώπη βλέπει την Τουρκία, έχει ενισχύσει τις συμμαχίες της με τις αμυντικές συμφωνίες με τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες και έχει αναβαθμίσει τις Ένοπλες Δυνάμεις με σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα. Το μήνυμα που έχει φτάσει στην άλλη πλευρά του Αιγαίου είναι ότι αν θέλει η Τουρκία να έρθει πιο κοντά στην Ευρώπη και να κάνει ένα καινούργιο άνοιγμα στην Δύση, κάτι που φαίνεται να επιδιώκει μετά την επανεκλογή του ο κ. Ερντογάν, αυτό περνάει μέσα από τις σχέσεις καλής γειτονίας με την Ελλάδα. Περιγράφοντας το παρασκήνιο των διαβουλεύσεων εντός της Συμμαχίας για την επαναφορά της Τουρκίας κοντά στη Δύση κυβερνητικές πηγές μιλούν για «ένα σκληρό παζάρι» το οποίο όπως ξεκαθαρίζουν «δεν πρόκειται, έστω και διά της πλαγίας οδού, να αποβεί εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων».
Καθαρό μήνυμα
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσέρχεται στη συνάντηση με ένα καθαρό μήνυμα και μία ατζέντα χωρίς αστερίσκους, όπως μεταφέρουν συνεργάτες του. «Δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε σε καθεστώς μόνιμης κλιμάκωσης και στα όρια ενός θερμού επεισοδίου», όπως έχει διαμηνύσει στην άλλη πλευρά του Αιγαίου ο πρωθυπουργός. Αντιθέτως, εκτιμά ότι υπάρχουν περιθώρια προώθησης της θετικής ατζέντας μεταξύ των δύο χωρών που αφορούν την οικονομική συνεργασία, το διμερές εμπόριο και την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, όπου έχει σημειωθεί πρόοδος. Ο πρωθυπουργός αναμένεται να ξεκαθαρίσει στον Τούρκο πρόεδρο ότι η Ελλάδα έχει ένα μείζον ζήτημα το οποίο πρέπει να λύσει με την Τουρκία και αυτό είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, ΑΟΖ, δηλαδή, και υφαλοκρηπίδος, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Μία διαφορά που μπορεί να λυθεί μόνο μέσα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας και θα μπορούσαν οι δύο χώρες να καταλήξουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης προκειμένου να υπάρξει μία δεσμευτική απόφαση. «Πέραν αυτού, ουδέν», είναι η θέση της Αθήνας. Τα ζητήματα που βάζει η Τουρκία στο τραπέζι τα τελευταία χρόνια περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» ή τον εξοπλισμό των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, που συγκροτούν τον τουρκικό αναθεωρητισμό και θίγουν ευθέως την ελληνική κυριαρχία και τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα αποτελούν κόκκινες γραμμές για την ελληνική πλευρά και αν επιμείνει σε αυτά ο κ. Ενρτογάν η απάντηση που θα λάβει από τον Έλληνα πρωθυπουργό είναι ότι «είναι εκτός ατζέντας και δεν μπορεί να συνεχιστεί η συζήτηση». Όπως σημειώνουν πηγές του Μεγάρου Μαξίμου «στο Βίλνιους θα διαπιστώσουμε κατά πόσο η Άγκυρα πραγματικά θέλει να γυρίσουμε σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».
Οι παρεμβάσεις
Στο τραπέζι της συζήτησης ο πρωθυπουργός θα βάλει και τις παρεμβάσεις του τουρκικού προξενείου στη Θράκη και ειδικά την προσπάθεια του να κατευθύνει τους μουσουλμάνους Έλληνες πολίτες στο τι θα ψηφίσουν. Οι καταγγελίες τις οποίες έκανε κατά την προεκλογική περίοδο συνοδεύονται από στοιχεία που δείχνουν την πρόθεση ανάμειξης στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, κάτι που δεν γίνεται ανεκτό. «Δεν είναι δουλειά της Τουρκίας να μπλέκει στα εσωτερικά μιας άλλης χώρας. Η μειονότητα είναι μουσουλμανική μειονότητα και Έλληνες πολίτες», αναμένεται να διαμηνύσει προς τον κ. Ερντογάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Η Αθήνα θέλει να βάλει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε ένα καθαρό πλαίσιο καθιστώντας σαφές προς την άλλη πλευρά ότι δεν θα επιτρέψει παιχνίδια σε βάρος της χώρας.
Οι παρόντες
Παρών στην συνάντηση θα είναι και οι στενοί συνεργάτες των δύο ηγετών. Από ελληνικής πλευράς θα συμμετάσχουν ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, η υφυπουργός Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και η διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού Μαρία Μπούρα. Μαζί με τον Τούρκο πρόεδρο θα βρίσκονται ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και ο εκπρόσωπος τύπου και Επικεφαλής Σύμβουλος του Προέδρου της Τουρκίας, Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς.
Αν η Τουρκία είναι έτοιμη να κάνει ένα βήμα πίσω από τις ακραίες θέσεις που έχει παρουσιάσει το προηγούμενο διάστημα θεωρείται πιθανόν πολύ σύντομα μετά την συνάντηση στο Βίλνιους να ξεκινήσουν ξανά οι διερευνητικές επαφές μεταξύ των δύο χωρών. Μόνο βέβαια στο πλαίσιο που ισχύει από τις αρχές του 2000 και έχει ως βασικό αντικείμενο της συζήτησης την οριοθέτηση των Θαλασσίων Ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
