Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Ζαχαρία Ζούπη
Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα μπορεί να ξάφνιασε, αλλά σε κάθε περίπτωση ήταν μονόδρομος. Όταν ηγείσαι ενός κόμματος επί δεκατέσσερα χρόνια και τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχεις ηττηθεί σε τρεις Βουλευτικές, σε Ευρωεκλογές και στις εκλογές στην Αυτοδιοίκηση το 2019, έχεις εξαντλήσει το πολιτικό σου κεφάλαιο και δεν έχεις προωθήσει – είτε γιατί δεν μπορούσες είτε γιατί δεν ήθελες- τις αναγκαίες αλλαγές στο κόμμα σου, τότε δεν έχεις και πολλά περιθώρια. Ιδιαίτερα οι δύο βαρύτατες ήττες στις Βουλευτικές Εκλογές τον Μάιο και τον Ιούνιο με διαφορές πάνω από 20% και η συρρίκνωση των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ κατά περίπου 50% καθιστούσαν την παραίτησή του στοιχειώδη πράξη πολιτικής ευθύνης και αξιοπρέπειας.
Και τώρα; Τι θα γίνει στον ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τον Τσίπρα; Τι διεργασίες θα υπάρξουν συνολικά στον χώρο της Κεντροαριστεράς; Η αποστολή κατ΄αρχήν της νέας ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι καθόλου εύκολη. Οι μεγάλες αλλαγές συνήθως προωθούνται όταν υπάρχει δύναμη, όταν υπάρχουν δυναμικές, όχι όταν έχει προηγηθεί πολιτικός σεισμός και κατάρρευσή σου. Επιπλέον δύσκολα θα έχει την ίδια ικανότητα με τον Α. Τσίπρα να ενώνει ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό δυνάμεων από ριζοσπάστες αριστερούς και σοσιαλδημοκράτες μέχρι δυνάμεις της λαϊκίστικης δεξιάς.
Ουσιαστικά βρισκόμαστε σε μια νέα πολιτική φάση και υπάρχει μόνος ένας πόλος. Έχει διαγραφεί σαφέστατα το περίγραμμα του κεντροδεξιού πόλου – έχει απορροφήσει μεγάλο κομμάτι του κέντρου και έχει αποκοπεί από την άκρα δεξιά με σαφή τρόπο – αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο στον χώρο της κεντροαριστεράς. Δεν συμβαίνει λόγω της πολυδιάσπασής της, δεν έχει αναδειχθεί το πρόσωπο που θα πάρει πάνω του την ιστορία και θα την εκφράσει με επιτυχία, αλλά δεν έχει βρεθεί ακόμη το πολιτικό μήνυμα και ο πολιτικός λόγος που θα εκφράσει τον χώρο. Αυτός δεν μπορεί να είναι ο ισοπεδωτικός λαϊκίστικος λόγος του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και ο λόγος του ΠΑΣΟΚ του παρελθόντος. Όπως και η ΝΔ έχει κάνει ένα μεγάλο άλμα, έτσι και η κεντροαριστερά πρέπει να κάνει ένα μεγάλο άλμα.
Οι διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ στρέφουν πιο έντονα τα βλέμματα προς το ΠΑΣΟΚ και τον Ν. Ανδρουλάκη. Αντικειμενικά δημιουργούνται δυνατότητες, ζωτικός χώρος. Μήπως λοιπόν άνοιξε ο δρόμος αυτό το κενό να το καλύψει το ΠΑΣΟΚ; Θα το δούμε, αν και την προηγούμενη περίοδο φάνηκαν δυσκολίες, όρια. Ο κ. Ανδρουλάκης δεν μπόρεσε – παρά την αύξηση των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ – να δημιουργήσει αυτήν τη δυναμική τόσο προς τις πρώτες εκλογές όσο και ανάμεσα στις δύο εκλογές», ενώ υπήρξε μια χρυσή ευκαιρία, ενώ υπήρξε μια τεράστια ανακατανομή ψήφων.
Τι έκανε το ΠΑΣΟΚ; Ξαναχρησιμοποίησε παλιά συνθήματα, το παλιό του όνομα, το παλιό του σύμβολο, για να δημιουργήσει μέσω της νοσταλγίας ότι υπήρχε κάτι το σίγουρο και το γνωστό και οικείο, που σιγά- σιγά η ταύτιση του μπραντ που είχε καεί στην κρίση, έχει αρχίσει κάπως να βελτιώνεται γιατί ξεχνιούνται τα χειρότερα της κρίσης. Δεν αρκεί αυτό. Το δεύτερο που δεν έκανε, είναι να δώσει την αίσθηση ότι έχει ένα καινούργιο μήνυμα. Δηλαδή, αναλώθηκε, στο όνομα της νοσταλγίας, στην επανάληψη κυρίως συνθημάτων παλιάς περιόδου. Γι αυτό και πέτυχε ότι πέτυχε, που όμως σε καμία περίπτωση δεν συνιστά δυναμική.
Το ερώτημα όμως παραμένει. Μπορεί να κάνει την υπέρβαση το ΠΑΣΟΚ και ο Ν.Ανδρουλάκης; Τίποτα δεν είναι αυτονόητο και σαφώς εξαρτάται από το αν θα μπορέσει να εκφράσει ένα μήνυμα, μια νέα ανάγνωση της πραγματικότητας, ένα εναλλακτικό αφήγημα. Μέχρι στιγμής δεν το έχει κάνει. Στο επόμενο διάστημα θα δούμε και ανάλογα θα δημιουργηθούν ή όχι δυναμικές.
Σε κάθε περίπτωση, οι διεργασίες στα δύο κόμματα της Κεντροαριστεράς θα έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Ας τις παρακολουθήσουμε … Το σίγουρο πάντως είναι ότι όσο δεν δημιουργείται ένας μεγάλος, σύγχρονος, κεντροαριστερός, σύγχρονος πόλος, ο Κ. Μητσοτάκης θα εκφράζει πλειοψηφικά το Κέντρο αλλά ακόμα και τμήματα της μεταρρυθμιστικής Αριστεράς. Θα δημιουργούνται δε ταυτόχρονα προϋποθέσεις για πιθανή ανάληψη υπερβατικών κινήσεων από πρόσωπα και κοινωνικές, πολιτικές δυνάμεις που αυτή την στιγμή δεν μπορούμε να διανοηθούμε.
