Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Δημήτρη Καμπουράκη
Επιτέλους έχουμε ημερομηνία εκλογών. Κωνσταντίνου και Ελένης, αντί να πάμε λουλούδια στους εορτάζοντες, θα πάμε νωρίς-νωρίς στο εκλογικό τμήμα και από τις επτά το βράδυ θα βιδωθούμε στους καναπέδες μας για να δούμε τι μας περιμένει τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Μερικοί θα τρώνε με αγωνία τα νύχια τους, οι περισσότεροι απλώς θα κοιτάζουν με περιέργεια, καθώς η πολιτικοποίηση του πληθυσμού είναι σαφώς μικρότερη σε σύγκριση με προηγούμενες δεκαετίες. Όσο πιο πολύ ουρλιάζουν οι τηλεοράσεις κι όσο περισσότερο κάποιοι ξεκατινιάζονται στα social media, τόσο μικρότερος είναι ο πραγματικός πληθυσμός που μετέχει ενεργά στην πολιτική, αλλά και που ψηφίζει.
Το αποτέλεσμα
Τέλος πάντων, τόσο οι βαριά ενδιαφερόμενοι όσο και οι απλώς περίεργοι, δεν θα καθυστερήσουν πολύ. Η τεχνολογία έχει μπει τόσο πολύ μέσα στην ζωή μας και στις κρατικές μας λειτουργίες (πλην των τρένων), που ως τις 9 το βράδυ θα ξέρουμε το τελικό αποτέλεσμα, ενώ πριν τα μεσάνυκτα θα έχουμε μάθει ακόμα και τους σταυρούς των υποψηφίων βουλευτών. Βεβαίως, μόλις κλείσουν οι κάλπες και δημοσιοποιηθεί το exit poll που συνήθως είναι κοινό για όλα τα κανάλια, θα έχουμε απάντηση στο μέγιστο ερώτημα. Φτιάχνεται κυβέρνηση από τα αποτελέσματα αυτής της κάλπης ή θα πάμε και σε δεύτερη αναμέτρηση στις 2 Ιουλίου; Αυτή την στιγμή, όλα τα δεδομένα, αριθμητικά και πολιτικά, συνηγορούν στο ότι η απλή αναλογική δεν θα βγάλει κυβέρνηση, άρα δεν θα γλυτώσουμε την επαναληπτική ψηφοφορία.
Μερικά πράγματα πάντως ισχύουν για όλες τις εκλογές ανεξαρτήτως συγκυριών ή ιδιαιτερότητας των καιρών ή εκλογικού συστήματος. Είναι τα πάγια των εκλογών που δεν αλλάζουν εύκολα και που καλό είναι τα γνωρίζουμε και να τα λαμβάνουμε υπ’ όψη μας. Για παράδειγμα, οι εκλογολόγοι λένε ότι μια μάχη δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, παρά μόνο όταν καταμετρηθεί και η τελευταία ψήφος. Στην μεταπολιτευτική Ελλάδα ζήσαμε ακόμα και την περίπτωση να έχει γίνει η μισή καταμέτρηση, να πανηγυρίζει το ένα κόμμα στους δρόμους και στην συνέχεια να γίνει ανατροπή. Ήταν οι εκλογές του 2000. Συνεπώς προσοχή, κανένας δεν παίρνει σημαία να βγει στους δρόμους πριν ακούσει τελικό αποτέλεσμα από την εφορευτική επιτροπή.
Οι προβλέψεις και οι θεωρίες
Αλλά ούτε από τις προβλέψεις πρέπει να ενθουσιαζόμαστε. Διότι επί του κρίσιμου αυτού ζητήματος υπάρχουν αντικρουόμενες θεωρίες. Υπάρχει η μια θεωρία που έχει οπαδούς πολλούς εκλογολόγους, οι οποίοι λένε ότι «οι δημοσκοπήσεις ποτέ δεν πέφτουν έξω». Αρκεί να το λένε πολλές δημοσκοπήσεις, πολλών εταιρειών και σε μακρύ χρόνο. Ειδικά όταν δείχνουν ένα ξεκάθαρο νούμερο πέραν της πιθανότητας του στατιστικού λάθους, αυτό τελικά θα βγάλει και η κάλπη. Με εξαίρεση το δημοψήφισμα του 2015 που δεν είχε ιστορικό προηγούμενο για να συγκριθεί, οι δημοσκοπήσεις λίγο ως πολύ έπεσαν μέσα σε όλες τις υπόλοιπες αναμετρήσεις. Αυτό το υποστηρίζουν πολλοί και αξιοσέβαστοι εκλογολόγοι.
Τα πάντα… κοστίζουν
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και εκείνοι που επισημαίνουν ότι «από την στιγμή που προκηρύσσονται οι εκλογές, όλα ξεκινούν από το μηδέν». Διόλου ευκαταφρόνητο κι αυτό το αξίωμα, καθώς ο πολιτικός χρόνος μέσα στην επίσημη προεκλογική περίοδο γίνεται πολύ πιο πυκνός, άρα και πολύ πιο ευεπίφορος σε αλλαγές και μεταμορφώσεις. Η τραγωδία των Τεμπών άλλωστε, μας έδειξε πόσο απότομα μπορούν ν’ αλλάξουν τα πολιτικά δεδομένα από κάποιο συμβάν που κανένας δεν μπορεί να προϋπολογίσει. Κάθε πράξη, παράλειψη, δήλωση ή λάθος, λίγο πριν από την κάλπη μπορεί να κοστίσει πολλαπλώς, σε σύγκριση με άλλες αδιάφορες περιόδους. Με δυο επιφυλάξεις βέβαια σ’ αυτό το αξίωμα. Πρώτον, τα λάθη και οι εκπλήξεις δεν παραμονεύουν μόνο για τις κυβερνήσεις, αλλά και για τις αντιπολιτεύσεις. Δεύτερον, κάποιο πολύ βαρύ γεγονός μπορεί πράγματι να ανατρέψει τα δεδομένα, είναι όμως στατιστικά δύσκολο να συμβεί μέσα σε προεκλογική περίοδο κι ακόμα πιο δύσκολο να δευτερώσει ή να τριτώσει μέσα σε λίγο χρόνο.
Τέλος, να έχουμε υπ’ όψη μας ότι δημοσκοπήσεις δημοσιεύονται διαρκώς μέσα στην προεκλογική περίοδο, μέχρι και την Παρασκευή πριν την Κυριακή που ψηφίζουμε. Οι δημοσκοπήσεις διαμορφώνουν πολιτική και κοινωνική πεποίθηση για το που πηγαίνει το πράγμα, αν η μάχη δηλαδή είναι αμφίρροπη ή τελειωμένη. Τα κόμματα και οι αρχηγοί διαμορφώνουν την στάση σους ανάλογα με την πορεία των δημοσκοπήσεων. Αυτός που φαίνεται για νικητής γίνεται πιο προσεκτικός και συντηρητικός, αυτός που χάνει αναγκάζεται να αποτολμήσει extreme κινήσεις μπας και γυρίσει το πράγμα την τελευταία στιγμή. Κι αυτός που κάνει τις πιο παρακινδυνευμένες κινήσεις είναι ο υποψήφιος για το μεγάλο λάθος. Σαν την ποδοσφαιρική ομάδα που στα τελευταία λεφτά πάει όλη στην επίθεση για να ισοφαρίσει και τελικά δέχεται αυτή το γκολ. Για να δούμε λοιπόν…
