Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
του Δημήτρη Καμπουράκη
Η αλήθεια είναι ότι η πρωτοχρονιά δεν πολυ-προσφέρεται για βαθιές πολιτικές και οικονομικές αναλύσεις. Πλην δεν γίνεται να αγνοήσουμε το γεγονός ότι το 2023 που έρχεται θα έχει (κατ’ ελάχιστον) τρεις κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις. Θα στηθούν σίγουρα δυο εθνικές κάλπες (μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού) και αμέσως μετά (Οκτώβριο) οι κάλπες για τις δημοτικές-περιφερειακές.
Μόνο οι ευρωεκλογές γλύτωσαν από το 2023, καθώς είναι προγραμματισμένες για την άνοιξη του 2024. Κοντολογίς, όλο το 2023 θα τρέχουμε σε προεκλογικές συγκεντρώσεις, θα κάνουμε προβλέψεις και θα ρίχνουμε ψηφοδέλτια στα κουτιά. Όπως και να το δούμε, θα είναι μια ενδιαφέρουσα χρονιά.
Αν θέσουμε το θέμα καθαρά αριθμητικά, θα καταναλώσουμε τουλάχιστον τέσσερις Κυριακές του 2023 ψηφίζοντας. Γράφω τουλάχιστον, διότι θεωρητικά υπάρχει η πιθανότητα να στηθούν κάλπες και πέμπτη φορά, πράγμα που όλοι απευχόμαστε. Μετράω. Μια κάλπη (λίγο πριν ή μετά το Πάσχα) για εθνικές εκλογές με απλή αναλογική. Φυσικά δεν θα υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Δεύτερη κάλπη ενάμισι μήνα αργότερα, με μπόνους 40 εδρών στο πρώτο κόμμα. Κάποιοι λένε ότι μετά την πρώτη κάλπη μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας, οπότε να μην χρειαστούν επαναληπτικές. Κατά την γνώμη του γράφοντος, η πιθανότητα αυτή είναι μηδενική. Πέραν του ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις συνεργασίας, είναι δεδομένο ότι όποιο κόμμα πρωτεύσει (ανεξαρτήτως τι λέει σήμερα) θα επιδιώξει την δεύτερη αναμέτρηση.
Ο νικητής της πρώτης αναμέτρησης
Στην δεύτερη αναμέτρηση, ο νικητής των πρώτων εκλογών θα φλερτάρει με την αυτοδυναμία, που για να επιτευχθεί απαιτεί ένα ποσοστό άνω του 37%. Θα χει δίκιο να το ελπίζει, διότι το στρατόπεδο του δεύτερου θα έχει πάει στην επαναληπτική αναμέτρηση με ηττοπάθεια και χωρίς κυβερνητικό αφήγημα. Επίσης, ο τρίτος της πρώτης αναμέτρησης είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα συρρικνωθεί, αφού η ύπαρξη του μπόνους θα του αφαιρέσει κάθε ρυθμιστικό ρόλο. Παρά ταύτα στην πολιτική δεν υπάρχουν βεβαιότητες. Είναι πιθανό, ο πρώτος να πλησιάσει την αυτοδυναμία αλλά να μην την καταφέρει για μια, δυο ή τρεις έδρες. Τότε θα ανοίξει πραγματικά η πιθανότητα κυβέρνησης συνεργασία (του πρώτου μεγάλου μ’ έναν μικρό), αλλά κανείς δεν μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα. Και εκεί έρχεται η πιθανότητα να στηθεί και τρίτη κατά σειρά κάλπη, με σύνθημα «ακυβερνησία ή κυβέρνηση». Τέλος πάντων, ευελπιστούμε ότι στις αρχές του καλοκαιριού θα έχουμε νέα κυβέρνηση.
Μετά τα μπάνια του λαού
Θα ακολουθήσουν τα μπάνια του λαού και αμέσως μετά θα μπούμε στην μάχη των δήμων και των περιφερειών. Δεν θα πρόκειται για δευτερεύουσα ούτε αμελητέα πολιτική μάχη, αν και το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών θα διαμορφώσει εν πολλοίς το κλίμα και των δημοτικών-περιφερειακών. Ας μην ξεχνάμε ότι οι περιφέρειες και οι δήμοι έχουν πλέον άπειρες αρμοδιότητες και διαχειρίζονται κονδύλια δισεκατομμυρίων. Παραλλήλως οι θεσμοί αυτοί έχουν πολύ μεγάλη διείσδυση μέσα στις τοπικές κοινωνίες, άρα κινητοποιούν κόσμο που στις εθνικές εκλογές κάθεται αδιάφορος και αμέτοχος. Το δε πολιτικό μήνυμα των δημοτικών-περιφερειακών παραμένει πολύ ισχυρό. Το χρώμα του πανελλήνιου χάρτη την βραδιά των δημοτικών-περιφερειακών εκλογών έχει εξίσου μεγάλη πολιτική δύναμη με το χρώμα του χάρτη στις εθνικές εκλογές.
Μετά, δημοτικές και περιφερειακές
Φυσικά, η ανάδειξη κυβέρνησης λίγους μήνες νωρίτερα θα καθορίσει εν πολλοίς και το κλίμα και των δημοτικών-περιφερειακών. Κατά πάσα πιθανότητα, αυτός που θα έχει κερδίσει ην κυβέρνηση θα πάρει και την αυτοδιοίκηση. Πάντα όμως ελλοχεύει η πιθανότητα να δούμε και κάτι αντίστροφο για λόγους που μετά θα ψάχνουμε, είπαμε ότι η πολιτική είναι γεμάτη εκπλήξεις. Σε κάθε περίπτωση, λίγοι θα είναι οι περιφερειάρχες και οι δήμαρχοι που θα εκλεγούν από τον πρώτο γύρο, άρα θα έχουμε και δεύτερες κάλπες την επόμενη Κυριακή, να πως συμπληρώνονται οι τέσσερις ή και πέντε ψηφοφορίες μέσα στο 2023. Κουράγιο να έχουμε, το λοιπόν, να ψηφίζουμε μέσα στην καινούρια και ελπιδοφόρα χρονιά που μπαίνει.
Δύο βεβαιότητες
Όσον αφορά την ουσία της εκλογικής μάχης για το ποιος θα κυβερνήσει την χώρα την επόμενη τετραετία, ξεκινά με δυο βεβαιότητες. Πρώτον ότι η Νέα Δημοκρατία προηγείται αισθητά στην (δημοσκοπική) πρόθεση ψήφου και δεύτερον ότι η μάχη θα διεξαχθεί μέσα σε αφόρητα τοξικό κλίμα. Υπάρχει και μια τρίτη πιθανή παράμετρος, εν είδει παράφρονος μεταβλητής, που αφορά την πιθανότητα εθνικής περιπέτειας ανάμεσα στις εκλογικές αναμετρήσεις, τότε που θα υπάρχει υπηρεσιακή κυβέρνηση. Όλοι ελπίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί, αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και γι αυτό το ενδεχόμενο λόγω του αδίστακτου τυχοδιώχτη που υπάρχει απέναντι. Έχει βέβαια ξεκαθαριστεί ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν υπηρεσιακοί υπουργοί σε εθνικά κρίσιμα υπουργεία, όμως άλλα αντανακλαστικά έχει μια σταθερή κυβέρνηση κι άλλο μια μεταβατική υπηρεσιακή. Τέλος πάντων, ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί κάτι και ότι αν συμβεί, θα είμαστε όλοι έτοιμοι και ενωμένοι.
Οι μονομάχοι και τα συνθήματα
Στα καθ’ ημάς εκλογικά, έχουν πλέον ξεκαθαριστεί οι βασικές γραμμές και τα συνθήματα των δύο μονομάχων. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πάει στην μάχη με όπλο την εκπλήρωση των βασικών δεσμεύσεων του από το 2019, τις πλουσιοπάροχες παροχές του μέσα στην κρίση και με συνθήματα «πολιτική σταθερότητα» και «την νέα τετραετία καλύτεροι μισθοί για όλους». Ο Αλέξης Τσίπρας θα πάει με όπλο το θέμα των υποκλοπών, με έμφαση στον πληθωρισμό που πλήττει τα λαϊκά εισοδήματα, με υποσχέσεις ακόμα για ακόμα πιο πλουσιοπάροχες παροχές που θα δώσει αυτός και με σύνθημα «δικαιοσύνη για όλους». Οι υποκλοπές δεν δείχνουν να επηρεάζουν το εκλογικό σώμα, αντιθέτως η ακρίβεια σπέρνει ανασφάλεια και φόβο. Αυτά δείχνουν τα «ποιοτικά» των δημοσκοπήσεων, εξάλλου είναι τόσο λογικά και οφθαλμοφανή που οι έρευνες της κοινής γνώμης συχνά μοιάζουν περιττές.
Αδυναμία Ανδρουλάκη
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Ο Νίκος Ανδρουλάκης μπήκε πριν έναν χρόνο φουριόζος στο πολιτικό σκηνικό, αλλά όσο πλησιάζουν οι εκλογές δείχνει πτωτική τάση που δεν προμηνύει τίποτα καλό για τον ίδιο και το κόμμα του. Ειδικά στις επαναληπτικές εκλογές όπου θα υπάρξει προσωποπαγής σύγκρουση Μητσοτάκη-Τσίπρα, ενδέχεται το κοινό του να γίνει φύλλο και φτερό. Κάποιοι λένε ότι η δημοσκοπική πτώση από το 15-16% στο 10%, οφείλεται στην αδυναμία που επέδειξε ο Ανδρουλάκης να πλασαριστεί αξιόπιστα ανάμεσα στους δυο μεγάλους. Η αλήθεια είναι ότι από την αρχή της αρχηγίας του έδειξε στρατηγική αδυναμία, δεν κατάφερε να εξηγήσει στους Έλληνες σε τι ακριβώς σκοπεύει να φανεί χρήσιμο το κόμμα του. Η Φώφη Γεννηματά είχε πει κάποτε «το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να αφήσει ακυβέρνητη την χώρα», ο Ανδρουλάκης όμως έκανε τα αδύνατα δυνατά για να πείσει ότι σε περίπτωση επιτυχίας του η χώρα θα βρεθεί σαν ακυβέρνητο καράβι.
Η χώρα σε σταυροδρόμι
Ανακεφαλαιώνω. Στην χαραυγή του καινούριου χρόνου, η χώρα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Δεν γράφω καμιά σοφία, αλλά έτσι ακριβώς είναι. Άλλο όμως είναι να βρίσκεται κανείς σε σταυροδρόμι μέσα σ’ ένα ειρηνικό χωράφι κι άλλο σ’ ένα βουνό που σείεται από σεισμούς και κατολισθήσεις. Δυστυχώς για μας, οι φετινές επιλογές μας θα έχουν τον χαρακτήρα έκτακτης ανάγκης καθώς ο πλανήτης, η Ευρώπη, η ανατολική μεσόγειος βρίσκονται σε φοβερή αναταραχή. Δεν είναι καιρός ούτε για πειραματισμούς, ούτε για χαριτωμένους αυτοσχεδιασμούς. Φυσικά εκφράζω την προσωπική μου γνώμη, ο κάθε Έλληνας θα ψηφίσει και θα πορευτεί κατά την βούληση του, τα σχέδια του, τα όνειρα του. Κι ό,τι βγει. Ελπίζουμε αυτό που θα προκύψει το 2023 να είναι τυχερό και ελπιδοφόρο. Καλή χρονιά εύχομαι σε όλους.
