Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
της Μάρθας Λεκκάκου
Η συνάντηση με τον γενικό γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Γιώργο Σταμάτη, έγινε την ίδια μέρα που κατέληξε ο 16χρονος Ρομά, Κώστας Φραγκούλης. Τα τηλέφωνα στο γραφείο του χτυπούσαν ασταμάτητα ενώ ήδη εξελίσσονταν επεισόδια σε Αθήνα, Χαλκίδα, Ασπρόπυργο, Πάτρα και Ρόδο.
«Είναι ένα τραγικό και δυσάρεστο γεγονός, ελπίζαμε ότι ο Κώστας Φραγκούλης θα τα καταφέρει. Δεν τα κατάφερε και είναι οδυνηρό. Θέλω από την πλευρά μου και από την πλευρά του υπουργείου, να εκφράσω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους του. Την προηγούμενη εβδομάδα που νοσηλευόταν το παιδί, πήγα και είδα την οικογένεια, τους εξέφρασα τη συμπαράστασή μου και τους είπα ότι η Πολιτεία θα σταθεί δίπλα τους σε ό,τι χρειαστούν. Μιλάμε για ένα παιδί που έχει ένα παιδί ενός έτους και αυτό που μας μένει είναι μια θλίψη γιατί χάθηκε ένας νέος άνθρωπος».
Ο Γιώργος Σταμάτης ανέβηκε στην κηδεία του Κώστα Φραγκούλη στη Θεσσαλονίκη – για όποιον τον γνωρίζει, έστω και λίγο ήταν αναμενόμενο. Άλλωστε έχει επισκεφθεί όλους τους καταυλισμούς Ρομά σε όλη τη χώρα. Του ζητήθηκαν δηλώσεις από τα τοπικά μέσα.
«Χρέος μας είναι το παιδί που αφήνει πίσω να αγαπήσει τον κόσμο και όχι να τον μισήσει» και συνέχισε: Μαζί με τους Ρομά μπορούμε να ζήσουμε και να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον κυρίως για τα παιδιά μας. Και αυτό πρέπει να μείνει. Ο Κώστας είναι εδώ, θα είναι στις καρδιές μας και ας ελπίσουμε ότι το παιδί του μεγαλώνοντας θα γίνει ένας άνθρωπος – πρότυπο. Όλοι μαζί πρέπει να σπάσουμε τα γκέτο που δημιουργούν τον κοινωνικό αποκλεισμό».
Ο Γιώργος Σταμάτης για το θλιβερό περιστατικό επαναλαμβάνει από την πρώτη στιγμή ότι «η Δικαιοσύνη θα αποφανθεί και θα αποφασίσει για τα υπόλοιπα, εμείς δεν έχουμε λόγο και ρόλο σε αυτό» και η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί κανείς νοήμων άνθρωπος να διαφωνήσει.
«Είναι ωστόσο καζάνι που βράζει η κοινότητα των Ρομά» του λέω για να μου απαντήσει, ότι «η κοινωνία των Ρομά νιώθει εξοργισμένη γι΄αυτό το περιστατικό. Ωστόσο, οι εκπρόσωποι όλων των τσιγγάνων, οι σύλλογοί τους, από ένα σημείο και μετά στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων στο θέμα της κοινωνικής ειρήνης και κοινωνικής συνοχής. Δυστυχώς το παιδί έφυγε και πρέπει να δούμε την επόμενη μέρα, όπου όλοι θα πρέπει να συνεργάζονται για την κοινωνική ένταξη των Ρομά και δη στα θέματα διαμεσολάβησης μεταξύ Ρομά – κοινοτήτων και αστυνομικών».
Είναι όμως μόνον οι Ρομά ένα καζάνι που βράζει; Και ένα μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας δεν θέλει τους Ρομά στα πόδια της. Σε ορισμένα σχολεία, γονείς δεν θέλουν να φοιτούν τα παιδιά τους μαζί με τσιγγανάκια, ενώ αντίστοιχα, το πλέον πιθανό είναι ένας εργοδότης, μικρής ή μεσαίας επιχείρησης να μη θέλει να προσλάβει έναν Ρομά…
«Αυτή τη στιγμή η Πολιτεία τρέχει ένα πρόγραμμα, αυτό της κοινωφελούς εργασίας και από τα δεδομένα που έχουμε, ένας στους 7 εργαζόμενους είναι Ρομά που σημαίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι γίνονται «ορατοί» μέσα στην κοινωνία, συμμετέχουν, δηλαδή ζουν ανάμεσά μας. Και αυτοί οι άνθρωποι εν τέλει φεύγουν από τον συνοικισμό, τη γειτονιά, τον οικισμό, ακόμη και από τον καταυλισμό. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή στην Κατερίνη, 20 Ρομά από τον καταυλισμό του Πέλεκα όπου μένουν, δουλεύουν στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, στην καθαριότητα και σε συναφείς ασχολίες. Έχουμε μεν πολλαπλές διακρίσεις που αντιμετωπίζουν οι Ρομά, από την άλλη όμως πρέπει να σας πω ότι έχει βελτιωθεί πολύ το ποσοστό των παιδιών που πηγαίνουν στα σχολεία και προφανώς αξίζουν συγχαρητήρια και στους διαμεσολαβητές και στα παραρτήματα αλλά και στους ίδιους τους γονείς που επιτέλους αρχίζουν να μπαίνουν στη διαδικασία, στης κουλτούρα της εκπαίδευσης. Το σχολείο βέβαια δεν είναι μόνο το δημοτικό, είναι και το Γυμνάσιο και το Λύκειο και εκεί πρέπει να γίνει ακόμη περισσότερη δουλειά. Διότι όταν το παιδί συνεχίζει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, δεν έχουμε τα φαινόμενα των πρώιμων ή εξαναγκαστικών γάμων.
Οι Ρομά όμως τα θέλουν όλα αυτά; Θέλουν την κοινωνική τους ένταξη;
Στα τελευταία τρεισήμισι χρόνια, συμμετέχουν όλο και περισσότερο σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια. Κοιτάξτε, με βάση την τελευταία καταγραφή που έγινε πέρυσι, οι Ρομά στην Ελλάδα αγγίζουν τις 117.000. Ο μεγαλύτερος, πιο επιτακτικός στόχος που έχουμε θέσει είναι οι περίπου 12.500 Ρομά που ζουν στους 77 καταυλισμούς. Είναι πάρα πολλοί οι καταυλισμοί και με βάση τα Τοπικά Σχέδια και σε συνεργασία με τους Δήμους, ο στόχος είναι αυτοί οι καταυλισμοί να σταματήσουν να υπάρχουν, ώστε αυτοί οι άνθρωποι να αρχίσουν να εντάσσονται συνολικά στην κοινωνία. Έχω πάει σε όλους τους καταυλισμούς και συνοικισμούς σε όλη τη χώρα. Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και τους αντιμετωπίζουμε ξεχωριστά, με στόχο τη βελτίωση της ζωής τους, ειδικά στο κομμάτι της σχολικής ένταξης και αντίστοιχα της σχολικής διαρροής και φυσικά στη διασύνδεση με την εργασία. Έχουμε ειδικά σχέδια ανά οικογένεια, όχι ανά καταυλισμό, ώστε να μπουν σε προγράμματα που ήδη έχει το Υπουργείο, είτε μέσω της κοινωνικής κατοικίας, είτε μέσω των επιδομάτων, ώστε όλοι αυτοί οι άνθρωποι να φύγουν από εκεί ανεπιστρεπτί.
Βέβαια, ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και Ρομά και στη Λάρισα και στα Μέγαρα και στην Αγία Βαρβάρα και σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας μας που είναι ήδη ενταγμένοι στον κοινωνικό ιστό.
Από εδώ και πέρα τι πρέπει να γίνει;
Ο κάθε Δήμος πρέπει να αναπτύξει Τοπικό Σχέδιο Δράσης, όπου ζουν κοινότητες Ρομά, ώστε μέσα από την εκπαίδευση ή την απασχόληση ή μέσα από την καλύτερη πρόσβαση στην υγεία και φυσικά μέσα από τη δημιουργία υποδομών (υδροδότηση, ηλεκτροδότηση, αποχέτευση), αυτοί οι άνθρωποι να έρθουν πιο κοντά μας και εμείς πιο κοντά τους γιατί δεν πρέπει να υπάρχουν ούτε χάσματα μεταξύ μας ούτε διαφορές. Προφανώς υπάρχουν κάποια εθιμικοπολιτιστικά χαρακτηριστικά των Ρομά, που κάποια είναι πολύ σεβαστά, αλλά κάποιες συνήθειες, όπως οι πρώιμοι γάμοι, δεν πρέπει να υπάρχουν και να γίνονται αποδεκτές. Η γκετοποίηση δημιουργεί τα περισσότερα προβλήματα. Αυτό θέλουμε να σπάσουμε.
Πολλοί κάνουν λόγο για ανοχή της Πολιτείας απέναντι στους Ρομά…
Δεν υπάρχει καμία ανοχή, όπου υπάρχει το έγκλημα καταστέλλεται, όπου υπάρχει παραβατικότητα αντίστοιχα αντιμετωπίζεται και να προσθέσω ότι δεν υπάρχουν άβατα στη χώρα μας. Υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές με αυξημένη παραβατικότητα και τα κακοποιά στοιχεία οδηγούνται στη Δικαιοσύνη. Αυτό που χρειάζεται είναι να καταπολεμήσουμε τα στερεότυπα και να χτίσουμε το αντίστοιχο περιβάλλον αποδοχής στις κοινωνίες μας. Θέλει χρόνο και πολλή δουλειά όλο αυτό. Αυτό προσπαθούμε.
