Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Today Press του Σαββάτου
της Δήμητρας Κούτρα
Για τα σημάδια που άφησε πίσω της η πανδημία και τις συνέπειες στην ψυχική υγεία των πολιτών, καθώς και για το σχεδιασμό της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, με δράσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, μίλησε στην Today Press η Υφυπουργός Υγείας και βουλευτής Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών, Ζωή Ράπτη.
Επίσης, όπως αναφέρει στην κυβέρνηση «τολμούμε και αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα της εξάρτησης ολιστικά, προχωρήσαμε στη θεσμοθέτηση ενός σαφούς πλέον ρυθμιστικού πλαισίου για τη λειτουργία των Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης και τη χορήγηση της εισπνεόμενης Ναλοξόνης».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της Υφυπουργού Υγείας:
Η πανδημία άφησε τα σημάδια της στην ψυχική υγεία. Πώς επηρέασε την ψυχική υγεία στη χώρα μας;
Στην περίοδο της πανδημίας, η καθημερινότητά μας άλλαξε ραγδαία και επηρεάστηκε η ζωή όλων των πληθυσμιακών ομάδων, ανεξαιρέτως, χωρίς να κάνει διακρίσεις ανάλογα με την οικονομική και την κοινωνική θέση του καθενός.
Αλλά και διεθνώς, επέφερε σημαντική έξαρση των ψυχολογικών προβλημάτων και διαταραχών και διατάραξη των συστημάτων υγείας.
Η ψυχική υγεία έχει αναχθεί σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις παγκοσμίως και έχει τεθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ένας από τους τέσσερις πυλώνες της πολιτικής του για την περίοδο 2020-2025.
Διαβλέποντας από νωρίς τις σοβαρές και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτής της υγειονομικής κρίσης, ο πρωθυπουργός, από την έναρξη της πανδημίας, προχώρησε στη δημιουργία, για πρώτη φορά στη χώρα μας, ειδικού χαρτοφυλακίου για την Ψυχική Υγεία και τις Εξαρτήσεις.
Πώς αντιμετωπίσατε τις συνέπειες της πανδημίας;
Για την αντιμετώπιση των συνεπειών, από την έναρξη της πανδημίας, δημιουργήσαμε την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306, η οποία λειτουργεί δωρεάν για τους πολίτες όλο το 24ωρο και έχει λάβει πάνω από 430.000 κλήσεις.
Εξάλλου, επιτύχαμε να αυξήσουμε τον κρατικό προϋπολογισμό για την Ψυχική Υγεία κατά 62%, ενισχύσαμε το ΕΣΥ σε υγειονομικό προσωπικό, ενώ νομοθετήσαμε 215 θέσεις ειδικευόμενων νοσηλευτών ψυχικής υγείας. Τέλος, δημιουργήσαμε νέες κλίνες για παιδιά σε Πανεπιστημιακές κλινικές και κλινικές του ΕΣΥ.
Παράλληλα, χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε τα υψηλά ποσοστά κόπωσης και εξουθένωσης των υγειονομικών μας. Συγκεκριμένα, σε έκθεση του Medscape για το 2022, η κόπωση φτάνει το 67,9% και η επαγγελματική εξουθένωση το 42,9%.
Για το λόγο αυτό, στο πλαίσιο του προγράμματος «Κανένας Μόνος στην Πανδημία» για το υγειονομικό προσωπικό, παρέχουμε ψυχολογική υποστήριξη, μέσω τηλεσυμβουλευτικής μέσα στα νοσοκομεία μας. Μέχρι σήμερα, έχουν λάβει σχετικές υπηρεσίες πάνω από 12.000 άτομα.
Με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, εξάλλου, προχωράμε σε ανάπτυξη 7 κέντρων ημέρας ειδικά για εργαζόμενους, καθώς και προγραμμάτων για την παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και ψυχοεκπαίδευσης των εργαζομένων.
Ποιος είναι ο σχεδιασμός για το μείζον θέμα των αναγκαστικών νοσηλειών; Πώς θα γίνει ο εκσυγχρονισμός της μεταφοράς κατά την ακούσια νοσηλεία;
Προχωρήσαμε σε νομοθετική διάταξη για την ακούσια νοσηλεία, με την οποία έγινε ένα πολύ σημαντικό βήμα, που αφορά τη διακομιδή των ψυχικά ασθενών.
Μέχρι σήμερα, τη μεταφορά τους σε κατάλληλη Μονάδα Ψυχικής Υγείας, κατά τη διαδικασία της ακούσιας νοσηλείας και κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, διενεργούσαν οι αστυνομικές αρχές, χωρίς ειδική εκπαίδευση.
Με τη νέα νομοθετική διάταξη, η διαδικασία ανατίθεται στο εξειδικευμένο ψυχιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των Κοινοτικών Μονάδων Ψυχικής Υγείας και θα διενεργείται με ειδικά διαμορφωμένα οχήματα, υπό το συντονισμό και την εποπτεία του Ε.Κ.Α.Β.
Η αστυνομία θα συμμετέχει στη μεταφορά, μόνο όταν η παρουσία της είναι απολύτως αναγκαία.
Δυστυχώς, η χώρα μας έχει από τα υψηλότερα ποσοστά ακούσιων νοσηλειών στην Ευρώπη, που πολλές φορές αγγίζουν το 50% των εισαγωγών στα ψυχιατρικά τμήματα.
Ο σχεδιασμός σας για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση τι περιλαμβάνει; Πώς θα αξιοποιήσετε τους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης;
Ήμασταν οι πρώτοι που εντάξαμε δράσεις και προγράμματα για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με τους πόρους που εξασφαλίσαμε και ανέρχονται σε €54 εκατ., έχουμε σχεδιάσει να υλοποιήσουμε σε όλη τη χώρα νέες Μονάδες Ψυχικής Υγείας, και συγκεκριμένα:
Κέντρα Ημέρας σε όλη την Επικράτεια για ενήλικες, τρίτη ηλικία, παιδιά και εφήβους, εργαζόμενους και ανέργους, μετανάστες και πρόσφυγες, καθώς και στεγαστικές δομές βραχείας ή μακράς φιλοξενίας.
Επίσης, σχεδιάζουμε εξειδικευμένες δομές για τον αυτισμό και την άνοια-alzheimer’s, καθώς και κινητές μονάδες για απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας.
Στον προγραμματισμό μας έχουμε εντάξει, ακόμη, την υλοποίηση προγραμμάτων για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, τόσο των παράνομων όσο και των νόμιμων, όπως ο καπνός, το αλκοόλ, το Διαδίκτυο και ο τζόγος.
Ένα μεγάλο μέρος του προγράμματός σας αφορά τη δημιουργία ψυχιατρικών δομών για τα παιδιά και τους εφήβους. Ποιος είναι ο σχεδιασμός σας;
Πρόσφατα εγκαινιάσαμε την Ψυχιατρική κλινική Εφήβων του Νοσοκομείου Νίκαιας-Δυτικής Αττικής «Ιωάννης Αγγελικούσης», στο κτήριο «Κοπανάρη», στην Αγία Βαρβάρα, που ανακαινίστηκε πλήρως χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος «Αντώνιος και Ιωάννης Αγγελικούσης».
Το νέο κτήριο αποτελεί ένα χώρο κατάλληλο για την ψυχιατρική φροντίδα των νεαρών ασθενών 14-18 ετών, παρέχοντας υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Περίθαλψης.
Για την υποστήριξη της νοσοκομειακής ψυχιατρικής φροντίδας παιδιών και εφήβων αναπτύξαμε νέες παιδοψυχιατρικές κλίνες στο Καραμανδάνειο Νοσοκομείο της Πάτρας, στην Ψυχιατρική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου της Τρίπολης, στην Ψυχιατρική Κλινική του ΠΓΝΑ Αλεξανδρούπολης και ετοιμάζουμε κλίνες στην Ψυχιατρική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Ασκληπιείου Βούλας.
Δημιουργούμε νέες δομές ψυχικής υγείας, για τα παιδιά και τους εφήβους, στην Κοινότητα, με πόρους που εξασφαλίσαμε από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Συγκεκριμένα, δημιουργούμε κινητές μονάδες, κέντρα ημέρας και για διατροφικές διαταραχές, κέντρα για έγκαιρη παρέμβαση στην ψύχωση, κέντρα ημέρας για αυτισμό και για υποστήριξη φοιτητών, καθώς και ξενώνες για παραβατικούς εφήβους και πρόσφυγες.
Τι είναι οι Μονάδες Έγκαιρης Παρέμβασης που έχετε νομοθετήσει;
Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο περίπου 3.000 Ελληνόπουλα βιώνουν το πρώτο τους ψυχωσικό επεισόδιο. Αυτό σημαίνει, ότι 3.000 οικογένειες έρχονται κάθε χρόνο αντιμέτωπες με την ψύχωση.
Οι διαταραχές αυτές, συνήθως, παρουσιάζονται σε εφηβική και νεαρή ηλικία, μεταξύ 18 και 25 ετών, με συχνότερες τη σχιζοφρένεια, τη διπολική συναισθηματική διαταραχή και την ψύχωση εξαιτίας της χρήσης ουσιών.
Έχει διαπιστωθεί επιστημονικά, ότι σε διάστημα μιας 5ετίας από το πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο, το 80% των ασθενών θα υποτροπιάσει εξαιτίας πλημμελούς συμμόρφωσης στη θεραπεία, υψηλών επιπέδων στρες, δυσλειτουργικών σχέσεων στην οικογένεια και χρήσης ουσιών.
Επομένως, είναι σαφές ότι είναι απαραίτητη μια στροφή στην πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση ενός τέτοιου ψυχικού νοσήματος στους νέους μας.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα θέματα, με την πολύτιμη βοήθεια του καθηγητή Ψυχιατρικής δρ. Νίκου Στεφανή, νομοθετήσαμε τις Μονάδες Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση.
Πρόκειται για ένα καινοτόμο μοντέλο ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των παιδιών μας στην κοινότητα.
Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, σχεδιάζουμε να αναπτύξουμε περισσότερες από 10 Μονάδες στην Ελλάδα που θα βρίσκονται σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Θεσσαλία, Ιωάννινα και Δωδεκάνησα.
Για μένα είναι ξεκάθαρη η ανάγκη για τη δημιουργία αυτών των δομών, γιατί η πρόληψη των ψυχωσικών διαταραχών στους εφήβους και τους νέους μας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα ενός Συστήματος Υγείας, που λειτουργεί σωστά.
Είναι απόλυτη ανάγκη να παρέχουμε την κατάλληλη υποστήριξη στους συμπολίτες μας και πρωτίστως στα παιδιά μας, για να τους δώσουμε μια πραγματική ευκαιρία στη ζωή και στην ανάπτυξή τους, ιδιαίτερα μετά την έξοδο από την πανδημία.
Στο χαρτοφυλάκιό σας, ιδιαίτερη θέση κατέχει και ο τομέας της αντιμετώπισης των εξαρτήσεων. Σε ποιες δράσεις έχετε προχωρήσει;
Στο Υπουργείο Υγείας υλοποιούμε πολιτικές και αναλαμβάνουμε δράσεις, τόσο σε σχέση με τη μείωση της βλάβης, τη θεραπεία και την απεξάρτηση από τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών όσο και αναφορικά με την πρόληψη των εν γένει εξαρτήσεων.
Ως κυβέρνηση, τολμούμε και αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα της εξάρτησης ολιστικά.
Στο πλαίσιο αυτό, προχωρήσαμε από το Μάρτιο του 2020, στη θεσμοθέτηση ενός σαφούς πλέον ρυθμιστικού πλαισίου για τη λειτουργία των Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης και τη χορήγηση της εισπνεόμενης Ναλοξόνης.
Προχωρήσαμε, σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, στην ίδρυση και λειτουργία του πρώτου σταθερού ΧΕΧ επί της οδού Καποδιστρίου, παράλληλα με το Σταθμό Φροντίδας Εξαρτημένων Ατόμων, τη Μονάδα Άμεσης Βοήθειας και Υποστήριξης, τη Μονάδα Υποκατάστασης Άμεσης Πρόσβασης, την υπηρεσία streetwork (υπηρεσία στο δρόμο) και το δίκτυο θεραπευτικών προγραμμάτων.
Πριν από λίγες μέρες, εξάλλου, εγκαινιάσαμε και το Ανοιχτό Κέντρο Ημέρας Αστέγων, μία νεοσύστατη δομή του ΟΚΑΝΑ, που λειτουργεί σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων και συγχρηματοδοτείται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής.
Απευθύνεται σε ανθρώπους εξαρτημένους, που δεν έχουν σταθερή στέγη και τους προσφέρουμε έναν ασφαλή χώρο ξεκούρασης, όπου παρέχονται υπηρεσίες προσωπικής υγιεινής και υγειονομικής και ψυχολογικής φροντίδας από γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς.
Στο χώρο αυτό λειτουργεί και το Υπνωτήριο, όπου μπορούν να διανυκτερεύσουν με ασφάλεια έως 90 άτομα.
Στόχος μας είναι να ανταποκριθούμε σε όλες τις ανάγκες που διαμορφώνει ο νέος σύγχρονος τρόπος ζωής.
Μότο μας είναι να μην μείνει κανένας μόνος του, να μην μείνει κανένας πίσω!
