Ο αναθεωρητισμός διεθνώς εις βάρος των συνθηκών και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών υπέστη ένα βαρύτατο πλήγμα, τόνισε σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας αναφερόμενος στη διεθνή αντίδραση κατά της ρωσικής εισβολής. «Στο σύνολό τους οι δημοκρατίες βρίσκονται απέναντι στον αναθεωρητισμό. Και επίσης με πολύ καθαρή θέση και καθαρό λόγο, ανεξαρτήτως θυσιών και πέραν εκβιασμών» επισήμανε ο Νίκος Δένδιας και εξέφρασε την πεποίθηση πως «αυτό είναι κάτι που για την Ελλάδα είναι πολύ σημαντικό σαν κεκτημένο και γι’ αυτό, πέραν από τις αρχές μας, είναι και κάτι το οποίο στηρίζουμε ολόθερμα». Λειτουργεί, όπως υπογράμμισε, «σαν μια οιονεί ασπίδα για τα δικά μας συμφέροντα, για το δικό μας μέλλον και για το σκαλί δημιουργίας μιας Ευρώπης πολύ πιο συνεκτικής απ’ ό,τι μέχρι τώρα».
Διερωτήθηκε γιατί η Ρωσία έκανε αυτή την επιλογή όταν είχε επαρκείς άλλες και σημείωσε πως είναι τόσο τραγικά απαράδεκτο στον 21ο αιώνα, τόσο εκτός κάθε παραδεκτής λογικής που κανείς δεν μπορεί παρά να το καταδικάσει επί της αρχής αμέσως, να βάλει μια πλατιά κόκκινη γραμμή και να πει ότι αυτό δεν είναι ανεκτό. Αυτό έκαναν οι δυτικές δημοκρατίες και καλά έκαναν, τόνισε.
Παράλληλα, διαπίστωσε ότι το τουρκικό αναθεωρητικό αφήγημα ως συνολική παρουσίαση θέσεως, υπέστη ένα βαρύ πλήγμα και εκτίμησε πως η Τουρκία θα υποχρεωθεί από τη διεθνή ατμόσφαιρα να ανασχέσει τον λεκτικό αναθεωρητισμό της και εν τη πράξει να ακυρώσει τον οποιοδήποτε πραγματικό αναθεωρητισμό στο ορατό μέλλον. Δεν σηκώνει επεμβάσεις η διεθνής κοινότητα, διαμήνυσε με σαφήνεια. «Κατέρρευσε το πρότυπο της άλλης προσέγγισης. Δηλαδή, ένας Πρόεδρος Πούτιν ο οποίος μπορεί διά της ισχύς των όπλων να επιβάλλει τη θέλησή του οπουδήποτε θέλει. Αυτό κατέρρευσε. Θα το προσλάβει επαρκώς το τουρκικό σύστημα; Δεν ξέρω. Ελπίζω όμως ότι θα συμβεί αυτό» σημείωσε σε άλλο σημείο της συνέντευξης.
Μάλιστα, επισήμανε πως το γεγονός ότι η Τουρκία παραμένει με στρατό κατοχής στην Κύπρο συνιστά την ωμότερη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου στην Ευρώπη μέχρι τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Σε ό,τι αφορά τη στάση της Ελλάδας, κατέστησε σαφές ότι η πολιτική της δεν ετεροκαθορίζεται, αλλά αυτοπροσδιορίζεται γιατί αυτή είναι η θέληση της κοινωνίας και αυτό είναι κάτι που υπηρετεί τη χώρα και τα συμφέροντά της. «Η Ελλάδα επέλεξε ένα ευρωπαϊκό μέλλον. Το χειρότερο που θα μπορούσε να είχε κάνει είναι να είχε διαφοροποιηθεί από την ΕΕ, να είχε σπάσει τη συναίνεση. Τότε θα ήμασταν πραγματικά στη γωνία. Και να είχε διασπάσει την ίδια εικόνα της πολιτικής αρχών που έχει όλα τα τελευταία χρόνια. Αυτό θα ήταν καταστροφή για την Ελλάδα» επισήμανε.
«Θα πάω στο Κίεβο μόλις ο Κουλέμπα επιστρέψει»
Σχετικά με την ανοικτή πρόσκληση του υπουργού Εξωτερικών της Ουκρανίας να επισκεφτεί το Κίεβο, ο Νίκος Δένδιας είπε πως θα πάει μόλις ο Ντμίτρο Κουλέμπα επιστρέψει και ανέδειξε το ενδιαφέρον που έχει για την Ελλάδα «το παραθαλάσσιο κομμάτι της Μαύρης Θάλασσας, το κομμάτι που ιστορικά ελληνικοί πληθυσμού υπήρξαν, άκμασαν και συνεχίζουν να υπάρχουν και σήμερα».
Απαντώντας σε ερώτηση αν η Ελλάδα έκανε ό,τι μπορούσε για τους ομογενείς της Ουκρανίας, εξέφρασε τη λύπη του «που δεν υπήρχε καμία δυνατότητα να το αποτρέψουμε» και διαβεβαίωσε: «Προσπαθήσαμε με όποιο τρόπο μπορούσαμε. Πήγα έγκαιρα για να υποδείξω την παρουσία και να την ενισχύσω». Σημείωσε ότι κύριος λόγος της επίσκεψής του στη Ρωσία ήταν να υποδείξει ότι εκεί υπάρχει ένας πληθυσμός για τον οποίο πρέπει να επιδείξει προσοχή και συμπλήρωσε ότι η ρωσική πλευρά κατά την πολιορκία και την κατάλυση της Μαριούπολης παρέβη κάθε κανόνα ανθρωπιστικού και διεθνούς δικαίου, βομβάρδισε κατοικημένες περιοχές, υπήρξαν πολλά θύματα μεταξύ των αμάχων.
Αναφερόμενος στον απεγκλωβισμό του πρόξενου της Ελλάδας στη Μαριούπολη Μανώλη Ανδρουλάκη, ο υπουργός Εξωτερικών είπε πως «δυσκολευτήκαμε εξαιρετικά να τον φέρουμε από εκεί». Σημείωσε πως ο πρόξενος έμεινε κατ’ επιλογή του και όχι κατ’ εντολή και επισήμανε προς τιμήν του, δεν έφυγε χωρίς τους Ουκρανούς που ήταν στο ίδιο καταφύγιο με αυτόν.
Γνωστοποίησε πως πρόταση να φύγει μόνος του, την αρνήθηκε και προσέθεσε: «[Υπήρξε διαρκής διαπραγμάτευση για να εξασφαλιστεί ανθρωπιστικός διάδρομος] με όλες τις πλευρές και υπό δυσχερέστατους όρους. Απλώς, ήμασταν τυχεροί διότι η επίσκεψή μου τις προηγούμενες ημέρες εκεί, μου επέτρεψε να γνωρίζω το συγκεκριμένο κίτρο [ΟΑΣΕ], την ύπαρξη επαρκούς καταφυγίου και να τον έχω μετακινήσει έγκαιρα σε αυτό το κτίριο, όπου υπήρχε καταφύγιο που εξασφάλιζε προστασία, διότι η περιοχή εβλήθη».
Είναι θέμα αρχής για όλες τις δημοκρατικές χώρες να διαφυλαχθεί η Ουκρανία
Αναλυτικότερα ως προς τη στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία, ο υπουργός Εξωτερικών έκανε λόγο για θέμα αρχής. «Είναι θέμα αρχής για όλες τις δημοκρατικές χώρες. Το διακύβευμα δεν είναι μόνον η Ουκρανία, είναι πια πολύ μεγαλύτερο. Έχει μπει μια διαχωριστική γραμμή, και είναι μια διαχωριστική γραμμή αρχών. Δεν είναι μια γεωγραφική διαχωριστική γραμμή» σημείωσε.
Σκιαγραφώντας τη σημερινή κατάσταση, επικαλέστηκε τον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν και είπε πως είναι φανερό ότι δεν πάει καλά η κατάσταση για τη Ρωσία και ότι αυτά που περίμεναν οι Ρώσοι δεν συνέβησαν, και αυτό αποδεικνύει το τεράστιο λάθος της εισβολής σε μια ανεξάρτητη χώρα. «Η εντύπωση που δίνει η ρωσική πλευρά σε όλους είναι ότι έκανε ένα τεράστιο λάθος. Υπέθετε ότι ο ρωσικός στρατός θα γίνει δεκτός σαν ελευθερωτής. Και η κυβέρνηση Ζελένσκι και η Ουκρανία σαν κρατικός μηχανισμός θα διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη. Αυτή ήταν η ρωσική υπόθεση εργασίας επί τη βάσει της οποίας έγινε η επιχείρηση που έγινε» σημείωσε. Από εκεί και πέρα, όπως εκτίμησε, «μπορεί να προσπαθεί να εκμεταλλευθεί ο Πρόεδρος Πούτιν διαλείμματα ευκαιρίας για να ανασυντάξει τις δυνάμεις του, και θα δούμε αν αυτό σημαίνει ότι θα αναζητήσει μια έντιμη έξοδο, την οποία ευχόμαστε όλοι. Δηλαδή, καταρχήν μια πλήρη κατάπαυση του πυρός, μια αποχώρηση από τα εδάφη της Ουκρανίας και μια σοβαρή διαπραγμάτευση ή είναι ένα πρελούδιο για μια νέα ρωσική επιχείρηση. Δεν μπορεί κανείς να το ξέρει αυτό».
Φαίνονται κάποια αχνά αισιόδοξα σημάδια
Ερωτηθείς να εκτιμήσει τον χρόνο έκβασης του πολέμου, είπε πως φαίνονται κάποια αχνά αισιόδοξα σημάδια, αναφέροντας για παράδειγμα ότι επί της αρχής η Ουκρανία μπορεί να γίνει δεκτό να μην μπει στο ΝΑΤΟ. Ανέφερε πως «το γεγονός ότι έμμεσα πλέον γίνεται μια συζήτηση για ουδετεροποίηση της Ουκρανίας, δηλαδή μη εισόδου της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, είναι μια παραχώρηση στο αίσθημα ασφάλειας που η Ρωσία θα ήθελε να αισθάνεται μετά από αυτή την αποτυχημένη περιπέτεια» και προσέθεσε: «Από εκεί και πέρα, όμως, η Ουκρανία πρέπει να διαφυλαχθεί και δεν μπορεί πια η Δύση να την αφήσει στην τύχη της, ανεξαρτήτως της πίεσης που θα δεχθεί από τον Πρόεδρο Πούτιν ή από οποιαδήποτε άλλη πλευρά». Σε άλλο σημείο της συνέντευξης, είπε πως αν οι ίδιοι αποφασίσουν ότι μπορούν, μέσα στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τη Ρωσία, να οδηγηθούν σε κάποιες συμπτώσεις, είναι προφανές ότι εμείς θα τη στηρίξουμε. «Αλλά δεν μπορούμε εμείς να τους οδηγήσουμε σε παραχωρήσεις, δεν πρέπει, θα είναι και βαθιά ανήθικο και εναντίον των πάγιων θέσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, για την οποία το Διεθνές Δίκαιο, η εδαφική ακεραιότητα, ο μη αναθεωρητισμός είναι Ιερό Ευαγγέλιο» υπογράμμισε.
Μάλιστα, έκανε την υπόθεση εργασίας ότι δεν νομίζει πως θα φθάσει η ουκρανική πλευρά στο να δεχθεί την πλήρη παραχώρηση του Ντονμπάς στη Ρωσία, μπορεί να υπάρχει ένα καθεστώς αυτονομίας με κάποια αυξημένα δικαιώματα.
Η ΕΕ έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να υποκύψει σε εκβιασμούς και σε απειλές
Σε ό,τι αφορά το αίτημα του Προέδρου της Ρωσίας οι ξένοι αγοραστές φυσικού αερίου να πληρώνουν σε ρούβλια, ο Νίκος Δένδιας τόνισε πως η ΕΕ έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να υποκύψει σε εκβιασμούς και σε απειλές. «Είναι αυτή η απόλυτη απόφαση του Συμβουλίου [Εξωτερικών Υποθέσεων]. Είναι εν απολύτω ομονοία το Συμβούλιο Υπουργών και το Συμβούλιο των αρχηγών» διαβεβαίωσε.
Δεν γνώριζε ο Λαβρόφ για την εισβολή στην Ουκρανία
Κληθείς να σχολιάσει το κλίμα της συνάντησής του με τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ στη Μόσχα 6 ημέρες πριν ξεκινήσει η ρωσική εισβολή και τη διαβεβαίωση που έλαβε ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει στην Ουκρανία, ο Νίκος Δένδιας είπε πως διατηρεί την αντίληψη ότι ο συνομιλητής του δεν γνώριζε. «Αλλά αυτό είναι δική μου υπόθεση εργασίας. Από τη στιγμή που έδινε αυτές τις διαβεβαιώσεις, στο δικό του μυαλό δεν ήταν καθόλου σαφές» συμπλήρωσε. Εξηγώντας τη γενική λογική που προσέλαβε από τη ρωσική πλευρά κατά τη συνάντηση στη Μόσχα, είπε πως ήταν για μια παράταξη και άσκηση πίεσης από τα ρωσικά στρατεύματα στην περιφέρεια της Ουκρανίας, ώστε να οδηγήσει την Ουκρανία διά της πίεσης και της αμφιβολίας για τις προθέσεις του ρωσικού στρατού να πάρει συγκεκριμένες αποφάσεις, τις οποίες θα ήθελε η ρωσική εξωτερική πολιτική.
«Μακροπρόθεσμα ουδείς μπορεί να πατάει σε δύο βάρκες» για το θέμα των κυρώσεων
Απαντώντας σε ερώτηση για τη μη εφαρμογή των κυρώσεων από την Τουρκία, ο υπουργός Εξωτερικών εκτίμησε ότι μακροπρόθεσμα ουδείς μπορεί να πατάει σε δύο βάρκες. Διαβεβαίωσε πως όλοι έχουν παρατηρήσει το γεγονός ότι η Τουρκία δεν επιβάλλει κυρώσεις και συμφώνησε με το δημοσιογραφικό σχόλιο ότι αυτό γίνεται ανεκτό. «Λόγω της συγκυρίας, της δημιουργίας πολλαπλών μετώπων το ανέχονται» ανέφερε.
Η Τουρκία έχει δει το αναθεωρητικό αφήγημα να αποτυγχάνει
Κατόπιν, προχώρησε στη διαπίστωση ότι το τουρκικό αναθεωρητικό αφήγημα ως συνολική παρουσίαση θέσεως, υπέστη ένα βαρύ πλήγμα. Ο αναθεωρητισμός διεθνώς εις βάρος των συνθηκών και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών υπέστη ένα βαρύτατο πλήγμα, και η Τουρκία αυτό το έχει κατανοήσει πάρα πολύ καλά, συμπλήρωσε.
Εξίσου, διαπίστωσε ότι στη ρητορική των στελεχών της Τουρκίας είναι προφανές ότι υπάρχει αλλαγή τόνου και αλλαγή στόχευσης. «Διότι η Τουρκία ήταν μια χώρα που κατεξοχήν μετήρχετο τον αναθεωρητισμό, είτε στη Συρία, είτε στο Ιράκ, είτε στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε διά της επέμβασης στη Λιβύη. Και ξαφνικά όλο αυτό το αφήγημα εμφανίζεται ηθικά ανομιμοποίητο παγκοσμίως. Και έχω την υπόνοια ότι η Τουρκία προσέβλεπε ίσως και σε επίπεδο Προέδρων, ο Πρόεδρος Ερντογάν προς τον Πρόεδρο Πούτιν, με έναν κρυφό θαυμασμό προς τον Πρόεδρο Πούτιν, ως τον ισχυρό που επιβάλλει τη θέλησή του. Η ακύρωση αυτής της πολιτικής στην Ουκρανία, διότι ό,τι και να συμβεί, αυτή η πολιτική ισχύος έχει ακυρωθεί στην Ουκρανία. Ό,τι και να συμβεί, η Τουρκία έχει δει το αναθεωρητικό αφήγημα να αποτυγχάνει».
Στο πλαίσιο αυτό, προέβλεψε ότι θα προσπαθήσει η Τουρκία να μεταβάλλει τον τρόπο που παρουσιάζει τις θέσεις της -όχι τις θέσεις της στην ουσία-, ώστε να μην βρεθεί αντίθετη σε αυτό το διεθνές κλίμα που έχει δημιουργηθεί. Υπό αυτό το πρίσμα, εξέφρασε την εκτίμηση πως η Τουρκία θα υποχρεωθεί από τη διεθνή ατμόσφαιρα να ανασχέσει τον λεκτικό αναθεωρητισμό της και εν τη πράξει να ακυρώσει τον οποιοδήποτε πραγματικό αναθεωρητισμό στο ορατό μέλλον. Δεν σηκώνει επεμβάσεις η διεθνής κοινότητα, υπογράμμισε.
Σε ερώτηση αν εκτιμά ότι θα αλλάξει η Τουρκία, απάντησε πως δεν έχει ψευδαισθήσεις. «Δεν περιμένω ότι αύριο, μεθαύριο, παρα-μεθαύριο η Τουρκία θα αλλάξει ριζικά. Όχι» ανέφερε και σημείωσε πως προσδιόρισε το όριο της ελπίδας του: η λεκτική βελτίωση και μέσα στο ίδιο το σύστημα της Τουρκίας, ο περιορισμός των αναθεωρητικών φιλοδοξιών της. Συνέχισε πως «αν τώρα σιγά σιγά μπορέσει και μεταβληθεί το DNA της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής προς μια φιλοευρωπαϊκότερη και δημοκρατικότερη προσέγγιση και σε μια εγκάρδια προσέγγιση με την Ελλάδα, η οποία θα είχε λαμπρά αποτελέσματα και γι’ αυτούς και για μας, αυτό είναι κάτι που μένει να φανεί. Όμως, δεν είμαι αισιόδοξος ότι αυτό θα γίνει αύριο-μεθαύριο». Προσέθεσε πως το συμφέρον της Τουρκίας και της τουρκικής κοινωνίας είναι σε μια πορεία σύγκλισης προς την ΕΕ, τον πολύ μεγάλο οικονομικό γείτονά της.
Χρειάζεται μελέτη για τον EastMed με τις νέες τιμές του αερίου και τις νέες ανάγκες
Σε ό,τι αφορά τον αγωγό EastMed, υπογράμμισε την ανάγκη μελέτης με τις νέες τιμές του αερίου και τις νέες ανάγκες. Ως οικονομικό εγχείρημα έχει να κάνει με την οικονομική του βιωσιμότητα, με τις τιμές του φυσικού αερίου και με το κόστος, εξήγησε. Ως προς τη στάση των ΗΠΑ, είπε πως προ της κρίσης, το σχόλιο ενός Αμερικανού επισήμου είχε να κάνει με τον αγωγό, όχι με την όδευση και συμπλήρωσε: Στο ίδιο έγγραφο, για το καλώδιο ήταν απολύτως θετικός. Το γεωπολιτικό επιχείρημα αφορά την όδευση. Το κόστος είναι το οικονομικό επιχείρημα.
Επιπροσθέτως, ανέφερε πως η άλλη πιθανότητα είναι η ελληνογυπτιακή συμφωνία, η οποία μπορεί να έχει μεταφορά είτε αγωγού είτε καλωδίου.
Η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία είναι υπαρξιακής σημασίας για την Ελλάδα και την Ευρώπη
Ειδική αναφορά έκανε ο υπουργός Εξωτερικών στη σημασία των σχέσεων της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Δήλωσε εξαιρετικά περήφανος για το επίπεδο των διμερών σχέσεων και έκανε λόγο για σοβαρή πολιτική αρχών από την Αίγυπτο. Αποκρυσταλλώνοντας τη σημασία της Αιγύπτου, τόνισε πως έχει αναδειχθεί σε έναν απολύτως αξιόπιστο και σοβαρότατο εταίρο για τη χώρα μας.
Σε αυτό το πλαίσιο, διαμήνυσε πως η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία είναι υπαρξιακής σημασίας για την Ελλάδα και την Ευρώπη, διότι αποτελεί δυνάμει τον χώρο ενεργειακής σύνδεσης της Ευρώπης με την Αφρική. «Δεν υπάρχει καμία περίπτωση η Ελλάδα να επιτρέψει την αμφισβήτηση αυτής της συμφωνίας, ανεξαρτήτως συνθηκών» κατέστησε σαφές.
Δεν υφίσταται το τουρκοκλυβικό μνημόνιο
Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση για το τουρκολιβυκό μνημόνιο, σχολίασε πως η ακύρωση του ανυπάρκτου αποτελεί ενδιαφέρον νομικό εγχείρημα για εμάς και για κάθε άνθρωπο που έχει στοιχειώδη γνώση του Δικαίου της Θάλασσας. «Η συγκεκριμένη τουρκολιβυκή συμφωνία αποτελεί γελωτοποιό στοιχείο. Είναι ανεκδιήγητη, δεν υφίσταται» τόνισε.
